Πέμπτη 17 Οκτωβρίου 2013

Μια ιστορική ομιλία: Πως ο Ανδρέας Παπανδρέου προέβλεψε με ακρίβεια την κρίση στη Ευρωζώνη


ANDREAS_1
1992. Κυβέρνηση Μητσοτάκη, με τον Ανδρέα Παπανδρέου στα έδρανα της Αντιπολίτευσης. Στη Βουλή διεξάγεται μια από τις πιο κρίσιμες συνεδριάσεις εκείνης της εποχής. Η κύρωση της συνθήκης του Μάαστριχτ. Ο Ανδρέας Παπανδρέου με μία βαρυσήμαντη ομιλία στη Βουλή προειδοποιεί ότι το κόστος προσαρμογής της Ελλάδας στη ευρωπαική πραγματικότητα θα είναι υψηλό  και με τεράστιες δυσκολίες. Με την μεγάλη  εμπειρία του σε θέματα οικονομίας και γεωπολιτικής, ο πατέρας του Γ. Παπανδρέου, αναλύει και προβλέπει, είκοσι χρόνια πριν, την εξέλιξη της κρίσης και τα αδιέξοδα που βιώνει η Ευρώπη σήμερα. Μια ομιλία δραματικά επικαιρη . Παρακάτω παρατίθεται η ομιλία του τότε αρχηγού της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης:
___________
Κυρίες και κύριοι, ως γνωστό, δεδομένο είναι ότι το ΠΑΣΟΚ θα ψηφίσει για την κύρωση της συνθήκης του Μάαστριχτ. Όμως το ΠΑΣΟΚ δεν πρόκειται να πει στο Λαό μόνο τα αναμενόμενα οφέλη, ούτε να ωραιοποιήσει την εικόνα. Αντίθετα πρέπει να τονίσει με ειλικρίνεια το κόστος αυτής της προσαρμογής. Θα πρέπει ο Έλληνας πολίτης να ξέρει τι να περιμένει στο τέλος της πορείας, αλλά και τι θα έχει καταβάλει για να φθάσει στο τέρμα αυτής της δύσκολης και άνισης πορείας.
Με την κατάρρευση του Ανατολικού μπλοκ άλλαξε πράγματι η παγκόσμιος ισορροπία. Και είναι κοινός τόπος, ότι υπάρχει μόνο μία στρατιωτική υπερδύναμη, οι ΗΠΑ. Είναι όμως ταυτόχρονα γνωστό, ότι από οικονομικής πλευράς δεν είναι η μόνη υπερδύναμη. Υπάρχουν τουλάχιστον τρεις. Αυτή η ίδια, οι ΗΠΑ, η Ευρώπη – Γερμανία, η Γερμανία – Ευρώπη, αυτό θα κριθεί στην πορεία, και τρίτον η Ιαπωνία με τη Νοτιοανατολική Ασία. Το σημαντικό για μας είναι, ότι οι ΗΠΑ είναι σε στάση μάχης, τόσο απέναντι στην Ιαπωνία όσο και απέναντι στην Ευρώπη, στην ΕΟΚ. Η σύγκρουση ΗΠΑ – ΕΟΚ είναι μια σύγκρουση που, πού και πού, φανερώνεται, άλλες φορές γίνεται στα κρυφά, αλλά αφορά τρεις τουλάχιστον τομείς.

Πρώτον, την συμφωνία GATT. Φυσικά αν αποτύχουν αυτές οι διαπραγματεύσεις, υπάρχουν διαφορές απόψεων οξύτατες μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης, ιδιαίτερα Γαλλίας, θα πρέπει να αναμένουμε έναν εμπορικό πόλεμο άνευ προηγουμένου με συνακόλουθο την ύφεση και ανεργία σε μεγάλη κλίμακα.
Υπάρχει επίσης διαφωνία σημαντική σε ό,τι αφορά το σύστημα ασφάλειας της Ευρώπης, αν θα είναι ευρωπαϊκό ή αν θα είναι στην ουσία ατλαντικό. Υπάρχει το θέμα και δεν έχει κλείσει, αν και ουσιαστικά νομίζω κινείται προς ένα μείγμα ευρωπαϊκού-ατλαντικού, ίσως σε σχήμα διαφορετικό, θεσμικά διαφορετικό, αλλά στην ουσία ανάλογο με αυτό που ίσχυε στο παρελθόν.
Και υπάρχει επίσης η προσπάθεια των ΗΠΑ να προχωρήσει η διεύρυνση το γρηγορότερο δυνατόν, ώστε τελικά με τη διεύρυνση να δυναμιτιστεί η προσπάθεια της ένωσης πολιτικής και οικονομικής της Ευρώπης και να μετατραπούμε ξανά, αν θέλετε, σε ζώνη ελευθέρων συναλλαγών.
Τις θέσεις των ΗΠΑ ενστερνίζεται οπωσδήποτε η Αγγλία και σε ό,τι αφορά την ολοκλήρωση της ενωμένης Ευρώπης και μπαίνει και βγαίνει από τη Νομισματική Ένωση, δεν είναι σαφές και στον κοινωνικό τομέα έχει πάρει θέση αρνητική αλλά ταυτόχρονα και σε ό,τι αφορά την ευρωπαϊκή ασφάλεια, στηρίζει την ατλαντική περίπτωση, εκδοχή σαφώς όπως και οι ΗΠΑ.

Η Γερμανία προωθεί ταυτόχρονα και την ολοκλήρωση αλλά και την διεύρυνση και μάλιστα σε μεγάλη κλίμακα. Υπήρχε μία εποχή που ο Υπουργός Εξωτερικών Γκένσερ, γυρνούσε στην Ευρώπη και έδινε υποσχέσεις σε όλες τις χώρες ότι θα ενταχθούν στην ΕΟΚ. Είναι επίσης η Γερμανία που έχει ξεχωριστή πολιτική να αναπτύξει την πολιτική της παρουσία ισοδύναμα με την οικονομική της, τόσο στην Κεντρική Ευρώπη, τα Βαλκάνια και γενικότερα τις Παραδουνάβιες Χώρες. Και αυτό, στα πλαίσια ενός αγώνα για τη δημιουργία σφαιρών επιρροής, που μας πάνε πίσω περίπου έναν ολόκληρο αιώνα.
Παραμένει, βέβαια, πάντα το ερώτημα, σε όλη αυτή την πορεία,εάν πορευόμαστε προς μία ευρωπαϊκή Γερμανία, ή προς μία γερμανική Ευρώπη.
Πρόσφατα η Γερμανία αύξησε το επιτόκιο, την ώρα που όλοι στην Ευρώπη και στην Αμερική ζητούσαν να μην το κάνουν, διότι η πορεία προς την ύφεση είναι σαφής. Και όμως το έκαναν. Και διερωτάται κανείς σε ποιο μέτρο μπορεί να στηρίζεται η Ευρώπη στην γερμανική αλληλεγγύη.

Ο στόχος της Γαλλίας είναι η ταχύτερη δυνατή ενσωμάτωση της Γερμανίας στην ενωμένη Ευρώπη και αυτό για λόγους μακροπρόθεσμης ισορροπίας και ασφάλειας στην Ευρώπη. Στα πλαίσια της ΕΟΚ σωβεί πάντα η σύγκρουση βορρά και νότου και αυτό γιατί η ενιαία αγορά στην απουσία μιας άλλης πολιτικής σύγκλισης και συνοχής πολύ υψηλότερου επιπέδου, οξύνει τις αντιθέσεις, οξύνει τις ανισότητες, όχι μόνο ανάμεσα σε κράτη – μέλη, αλλά και σε περιοχές, οι οποίες είναι καθυστερημένες και περιοχές που είναι προχωρημένες. Αυτό είναι η τύχη μιας ενιαίας αγοράς πάντοτε. Εάν δεν υπάρξουν κάποια μέτρα, κάποιες παρεμβάσεις θα οξύνει τις αποστάσεις ανάμεσα στις πλούσιες και τις φτωχές περιφέρειες.

Αναφέρομαι σε όλα αυτά, σε αυτές τις αποκλίσεις συμφερόντων και στρατηγικών, για να τονίσω τους κινδύνους που ελλοχεύουν στην πορεία προς τη δημιουργία της ενωμένης Ευρώπης, μιας πραγματικής ευρωπαϊκής ομοσπονδίας.
Αλλά και να τονίσω ταυτόχρονα πως κάθε κράτος – μέλος διεκδικεί τα δικά του
συμφέροντα, έχει τη δική του εθνική στρατηγική και αυτή η εθνική στρατηγική
λείπει στην Ελλάδα, δεν διαμορφώθηκε από την Κυβέρνηση ποτέ. Όσο καιρό βρίσκεται στην εξουσία δεν διαμόρφωσε μία σαφή εθνική στρατηγική, που περιλαμβάνει, φυσικά, και την πορεία μας προς την ενωμένη Ευρώπη.(…)
Η Ελλάδα είναι και βαλκανική και μεσογειακή χώρα και είναι τώρα αναπόσπαστο τμήμα της νέας Ευρώπης που γεννιέται. Στην ευρωπαϊκή πρόκληση δεν χωράει παρά μόνο θετική απάντηση. Ναι, θα συμμετάσχουμε ενεργά στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Δεν υπάρχει πράγματι εναλλακτική πορεία, παρά μόνο η περιθωριοποίηση της Χώρας μας, όσα και αν είναι τα εμπόδια που στέκονται στο δρόμο μας.
Το Μάαστριχτ, αυτή η συνθήκη, απλώς αποτελεί για μας ένα εισιτήριο σε ένα δύσκολο και άνισο αγώνα. Ο αγώνας είναι άνισος, γιατί στην εκκίνηση είμαστε οι τελευταίοι. Ο αγώνας είναι άνισος, γιατί η συνθήκη του Μάαστριχτ εκφράζει σχεδόν απόλυτα τα συμφέροντα και την οπτική γωνία του πλούσιου βορρά. Το όραμα της ενωμένης Ευρώπης δεν χωράει μέσα στο Μάαστριχτ. Το Μάαστριχτ για μας αποτελεί ένα σταθμό σε μία πορεία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, ένα σταθμό που θα ξεπεραστεί και ίσως αλλοιωθεί στην ίδια την πορεία.
Τι περιλαμβάνει το όραμα της ενωμένης Ευρώπης για μας; Το σεβασμό της λαϊκής κυριαρχίας, της δημοκρατίας και σε εθνικό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Συνάδελφοι έχουν τονίσει επαρκώς το μεγάλο δημοκρατικό έλλειμμα και την ανάγκη γρήγορα να καλυφθεί. Δε θα μιλήσω παραπάνω σ’ αυτό το θέμα. Τη διασφάλιση των ατομικών και συλλογικών ελευθεριών. Την ανάδειξη της εθνικής πολιτιστικής ταυτότητας των κρατών-μελών. Την οικονομική ανάπτυξη και πλήρη απασχόληση του εργατικού δυναμικού. Τη δωρεάν Παιδεία και ιατρική περίθαλψη. Την κοινωνική μέριμνα. Την προστασία των ευρωπαϊκών συνόρων από οποιαδήποτε επιβουλή, την προστασία του περιβάλλοντος. Αυτό είναι το όραμα της ενωμένης Ευρώπης.

Στη συνθήκη του Μάαστριχτ υπάρχουν διακηρύξεις. Ουσιαστικές δεσμεύσεις, υπάρχουν κατά κύριο λόγο για την ΟΝΕ. Δεν έχει ακόμη διαμορφωθεί το θεσμικό πλαίσιο για την πολιτική, ούτε για την ενιαία –όχι απλώς κοινή-εξωτερική πολιτική, ούτε για την ενιαία άμυνα. Στις προϋποθέσεις για τη συμμετοχή στην ΟΝΕ δεν υπάρχει αναφορά καν στο τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα της ανεργίας, τη χειρότερη μορφή ανισότητας που μπορεί να γνωρίσει μία σύγχρονη χώρα. Οι δείκτες –στόχοι συνιστούν το όραμα, όπως ελέχθη ήδη στην Αίθουσα αυτή, ενός ευρωπαίου τραπεζίτη και εκφράζουν κατά κύριο λόγο τις συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις της σημερινής Ευρώπης.

Λυπούμαι να πω ότι αυτό που είπε ο κ. Μητσοτάκης ότι η Ελλάδα έχει παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της συνθήκης, δεν μπορώ να το δεχθώ. Δεν έχω δει τίποτα ιδιαίτερα ελληνικό, ελληνική πρωτοβουλία που να είναι εμφανής στη διαμόρφωση αυτής της συνθήκης. Κατά τη γνώμη μας, η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας
παρακολούθησε ως παθητικός αποδέκτης αποφάσεις που έχουν αρνητικές επιπτώσεις και για τη Χώρα μας και για την ισότιμη συμμετοχή μας στην Ενωμένη Ευρώπη.
Υπάρχει εδώ κάτι που θέλω να τονίσω. Σε πολλές ερωτήσεις σε κυβερνητικά στελέχη, αλλά και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης, αναφερόμενος στο γιατί κάνει κάτι ή όχι σε θέματα εξωτερικής πολιτικής όπως είναι, παραδείγματος χάριν, ο ναυτικός αποκλεισμός ή αύριο κάποια στρατιωτική επέμβαση, η απάντηση είναι "ακολουθούμε τους συμμάχους και εταίρους μας". Μα είναι λάθος ρήση. Δεν ακολουθούμε, συμμετέχουμε. Έχουμε άποψη, έχουμε δυνατότητες ακόμα και βέτο. Δεν μπορούμε να λέμε "ακολουθούμε".
Συμμετέχουμε και συνδιαμορφώνουμε. Αυτός είναι ο ρόλος. Και ελπίζω να μην ακουστεί ξανά ότι ακολουθούμε. Είμαστε μέσα, δεν είμαστε απ’ έξω. Ας το αξιοποιήσουμε αυτό.(…)

Και έρχομαι στο σημείο της διεύρυνσης. Και βέβαια η Αγγλική πλευρά την υποστηρίζει μετά πάθους. Όπως είπε ο κ. Μητσοτάκης, ορθώς, η ελληνική πλευρά στη Λισσαβόνα στις 26 και 27 Ιουνίου, υποστήριξε την ταυτόχρονη διεύρυνση και εμβάθυνση της Κοινότητας. Αυτό όμως ήταν υπαναχώρηση από μία θέση που είχε πάρει νωρίτερα, πρώτα η εμβάθυνση και ύστερα η διεύρυνση.
Για μας αυτό είναι τεράστιο θέμα. Δεν νομίζω ότι μπορούμε να μιλάμε για θέση ισότιμου μέλους στην Ενωμένη Ευρώπη αν πρώτα δεν κλείσει ο κύκλος της εμβάθυνσης, αν δεν ολοκληρωθεί η Ενωμένη Ευρώπη. Και είναι λάθος ιστορικό να υπαναχωρήσουμε απ’ αυτή τη θέση. Γι’ αυτό μάλιστα το ΠΑΣΟΚ προτείνει στο Κοινοβούλιο, στην Εθνική Αντιπροσωπεία, να αποφασίσει ότι δεν θα στέρξει η Ελλάδα να υπάρξει έναρξη διαπραγματεύσεων -έναρξη διαπραγματεύσεων- για νέες εντάξεις πριν περάσει το πακέτο Ντελόρ, τουλάχιστον αυτό, χωρίς περικοπές.

Και τώρα πηγαίνω στο τεχνικότερο θέμα της Νομισματικής Οικονομικής Ένωσης. Οι όροι για τη συμμετοχή είναι γνωστοί και δεν θα τους επαναλάβω. Αλλά θέλω να τονίσω, αρχίζοντας ότι η Κυβέρνηση δεν έχει καταθέσει μέχρι τώρα πρόγραμμα σύγκλισης. Έτσι δεν είναι η στιγμή για να μπούμε σε λεπτομέρειες. Όμως, έχουμε δικαίωμα να καλέσουμε την Κυβέρνηση, πριν στείλει κάποιο κείμενο στην ΕΟΚ, να το θέσει υπόψη της Εθνικής Αντιπροσωπείας, ώστε να υπάρξει διάλογος ουσιαστικός πριν κατατεθεί ως πρόταση της Ελλάδος, για τα επόμενα 5 χρόνια.
Το περίγραμμα των κυβερνητικών εμπειρογνωμόνων, για την σύγκλιση που δόθηκε στη Βουλή, δεν στηρίζεται ούτε καν σε στοιχειώδη οικονομική λογική. Πώς είναι δυνατόν να προσδοκάται μια ετήσια αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,5%, όταν η δημοσιονομική ώθηση στην οικονομία μειώνεται κάθετα και το πραγματικό εισόδημα, από μισθούς και ημερομίσθια, συμπιέζεται συστηματικά, σύμφωνα με τις γνωστές κυβερνητικές προθέσεις, δηλώσεις και πράξεις;
Έτσι, η εμβάθυνση της ύφεσης είναι μονόδρομος, όπως βέβαια είναι και η αποτυχία της δημοσιονομικής πολιτικής, ώστε να μιλούμε όχι για σύγκλιση, αλλά για απόκλιση από τους στόχους του Μάαστριχτ. Εκεί πραγματικά μας οδηγεί η οικονομική πολιτική της Κυβέρνησης.
Είναι φυσικό γενικά, οι οικονομέτρες, στα μοντέλα σύγκλισης να μη συμπεριλαμβάνουν το κοινωνικό κόστος της επίτευξης των στόχων της ΟΝΕ και είναι αυτό μέσα στο βασικό μου επιχείρημα ότι αυτοί οι στόχοι, με αυτήν την πολιτική που ακολουθείτε, είναι ανέφικτοι. Το κοινωνικό κόστος για την Ελλάδα της επίτευξης των στόχων στα χρονικά πλαίσια που προβλέπει η συνθήκη του Μάαστριχτ, είναι τεράστιο για τις χώρες του Νότου.

Ο κ. Αρσένης, μιλώντας, είχε κάποιες περικοπές από ένα άρθρο του κ. Πελετιέ στη MONDE στις 21 Ιουλίου.
Αλλά θα ήθελα να διαλέξω δύο άλλες παραγράφους, από εκείνες που διάλεξε εκείνος, και θυμίζω ότι πρόκειται για τον οικονομικό διευθυντή του αντίστοιχου ΣΕΒ της Γαλλίας: "Οι προϋποθέσεις που προβλέπονται από την Συνθήκη δεν είναι πραγματόσημες στα χρονικά πλαίσια που προβλέπει για την Ιταλία, την Πορτογαλία, την Ελλάδα και την Ισπανία".
Προσθέτει όμως, ότι "οι υπολογισμοί που αφορούν την Πορτογαλία και την Ελλάδα φέρνουν ίλιγγο". Αυτές οι εκτιμήσεις νομίζω ότι είναι σωστές. Και για μένα σημαίνουν ότι ήδη προβλέπονται, έστω και αν δεν ομολογούνται, δύο ταχύτητες στην Ενωμένη Ευρώπη, ιδιαίτερα αν λάβουμε υπόψη μας το τεράστιο κοινωνικό κόστος και τις εκρηκτικές κοινωνικές καταστάσεις, τις οποίες θα αντιμετωπίζουμε σε αυτήν την πορεία, τουλάχιστον για τις χώρες του Νότου. Τότε μπορείτε να μου πείτε, μοιρολατρικά να δεχθούμε αυτήν την πορεία; Γιατί ψηφίζουμε "ναι", μία πορεία συνεχιζόμενης ύφεσης, μεγέθυνσης της ανεργίας και της ανισοκατανομής του πλούτου και του εισοδήματος της βίαιης δημιουργίας μιας κοινωνίας των 2/3, για να μην φθάσω να λέω του 1/3.
Και η απάντηση της Νέας Δημοκρατίας, η οποία έχει την πολιτική της, είναι ναι. Ναι, στην συνεχιζόμενη μονόπλευρη λιτότητα για 7 ακόμα χρόνια. Ναι, στη βίαιη ταξική επίθεση ενάντια στους εργαζόμενους, ναι, τελικά, στην αποτυχία.

Η απάντηση του ΠΑΣΟΚ είναι : όχι. Υπάρχουν και άλλοι δρόμοι. Δρόμοι, που θα
οδηγήσουν στην προσέγγιση –παρακαλώ υπογραμμίστε το "προσέγγιση"- των ονομαστικών στόχων του Μάαστριχτ, με δίκαιη επιμέτρηση του κόστους της προσαρμογής. Δρόμοι, που οδηγούν ακόμα και στην επίτευξη -υπογραμμίστε το "επίτευξη"- των στόχων, εφόσον όμως πληρωθούν ορισμένες προϋποθέσεις ή θα υπάρξει επιμήκυνση του χρονικού πλαισίου ή θα υπάρξει γενναία μεταφορά πόρων από τον πλούσιο βορρά στο φτωχό νότο.
Κάτι τέτοιο απαιτεί συνεχιζόμενη διεκδίκηση στην πορεία προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Απαιτεί,
επίσης, μια άλλη οικονομική πολιτική, διότι η Νέα Δημοκρατία, η ΕΟΚ, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ο ΟΟΣΑ αποτελούν το άλλοθι για να συνεχίζει τη δική της αντιφατική, αναποτελεσματική, μυωπική πολιτική της. Μία καθαρά εισπρακτική πολιτική, που ρίχνει όλο το κόστος της προσαρμογής στους εργάτες, στους ανέργους, στους μισθωτούς, στους μικρομεσαίους, στους αγρότες, στους συνταξιούχους.

Μια πολιτική όχι μόνο αντικοινωνική, αλλά και αντιαναπτυξιακή.
Και ας μη μας πει η Κυβέρνηση πως η πολιτική της είναι μονόδρομος. Διακεκριμένοι οικονομολόγοι, ο κ. Ζολώτας, ο κ. Αγγελόπουλος, έχουν επισημάνει την πλήρη αναποτελεσματικότητα του περίφημου "μονόδρομου".
Στα πλαίσια αυτής της πολιτικής της Νέας Δημοκρατίας, βαθαίνει η ύφεση, αυξάνεται η ανεργία αποσαθρώνεται και ανθελληνίζεται η παραγωγική βάση της οικονομίας. Κατεδαφίζεται το κράτος πρόνοιας, αποψιλώνονται ολόκληρες περιοχές, αποδυναμώνεται κάθε ικμάδα περιφερειακής ανάπτυξης, εκποιείται και ανθελληνίζεται ο δημόσιος τομέας(…)
Έχει επίσης τεράστια ευθύνη η Κυβέρνηση, γιατί ως θεατής αποδέχθηκε την ομογενοποιημένη πορεία για όλους τους Ευρωπαίους, προς το ’97 άσχετα από το σημείο εκκίνησης. Αυτό είναι ένα τεράστιο λάθος διαπραγματευτικό, όχι μόνο ελληνικό, δυστυχώς όλος ο Νότος ευθύνεται γι’ αυτό. Προσαρμόστηκε η Κυβέρνηση πλήρως στις κοινοτικές επιταγές.
Δεν διεκδίκησε καμιά δέσμευση, δεν εξασφάλισε το πακέτο Ντελόρ. Και το είχαμε πει όχι στη Βουλή κατ’ ανάγκη, αλλά πολλές φορές δημόσια, πως υπογράφεται η συνθήκη του Μάαστριχτ, χωρίς ταυτόχρονα να περιέχεται και το πακέτο Ντελόρ 2, να ξέρουμε πού πάμε.
Δεν διαπραγματεύτηκε ειδικά μέτρα προσαρμογής που δικαιούται η Ελλάδα. Μην ξεχνάμε η Ελλάδα έχει 7% του ΑΕΠ σε στρατιωτικές δαπάνες, διότι ακριβώς ούτε το ΝΑΤΟ, ούτε η ΕΕ μπορούν να μας προστατεύσουν ή θέλουν να μας προστατεύσουν από τη μεγάλη εξ ανατολών απειλή. Ειδικότερα δεν ζητήθηκε αναγνώριση ενός χρυσού κανόνα στα δημοσιονομικά, της εξαίρεσης της χρηματοδότησης των δημοσίων επενδύσεων από τους περιορισμούς του δανεισμού του δημοσίου.
Ουσιαστικά, έμμεσα αποδέχθηκε την θεσμοθέτηση των δυο ταχυτήτων. Αφού θα έπρεπε να γνωρίζει ότι χωρίς αυτές τις αναπροσαρμογές, θα ήταν ανέφικτο να πετύχουμε τους στόχους.

Σε ό,τι αφορά τη θέση του ΠΑΣΟΚ για την ακολουθητέα οικονομική πολιτική έχουμε τονίσει με όλους τους δυνατούς τρόπους πως χωρίς ανάπτυξη η πολιτική της σταθεροποίησης οδηγεί την οικονομία σε ναυάγιο – ο Λαός έχει ένα ρητό που λέει "από τη μύγα ξύγκι δεν βγάζεις", είναι η πραγματικότητα – και επίσης το ότι χωρίς κοινωνική πολιτική, κλονίζεται η κοινωνική συνοχή και καθίστανται πράγματι ανέφικτη η αύξηση της παραγωγικότητας.
Σε ό,τι αφορά την πορεία προς την ΟΝΕ, μια πορεία που με τα σημερινά δεδομένα φαίνεται αδιέξοδη για τις χώρες του νότου, η θέση του ΠΑΣΟΚ είναι πως η Ελλάδα σε συνεργασία με τις χώρες του νότου, πρέπει να δώσει τη μεγάλη μάχη για την επίτευξη των παρακάτω στόχων:
Πρώτον, το πακέτο Ντελόρ 2 να ισχύσει στο σύνολό του, χωρίς αλλοιώσεις και περικοπές. Δεύτερον, όπως έχει τονιστεί στη Βουλή απ’ άλλους, με την ολοκλήρωση της ΟΝΕ η νομισματική και συναλλαγματική πολιτική ασκείται πλέον –θα ασκηθεί δηλαδή- σε ευρωπαϊκό, όχι σε εθνικό επίπεδο.
Στα κράτη-μέλη παραμένει η δημοσιονομική πολιτική, που όμως ουσιαστικά περιορίζεται σε αναδιανεμητικό ρόλο. Εδώ πραγματικά βρίσκεται το κλειδί.
Σε μια ομόσπονδη Ευρώπη ο Ευρωπαϊκός Προϋπολογισμός πρέπει να είναι μεγέθους ικανού για την άσκηση αποτελεσματικής αναδιανεμητικής πολιτικής προς όφελος των κρατών- μελών του ευρωπαϊκού νότου και των οικονομικά καθυστερημένων περιοχών. Μόνο κάτω από τέτοιες συνθήκες θα καταστεί δυνατή η σύγκλιση στα επίπεδα οικονομικής ανάπτυξης και εισοδημάτων, που δεν αφορούν τους στόχους τους τραπεζικούς, είναι άσχετα με τους τραπεζικούς στόχους, που έχει θέσει η Συνθήκη του Μάαστριχτ. Και εδώ σαφώς πρέπει να δοθεί η μάχη, από την έκβαση της οποίας θα κριθεί και το μέλλον της Χώρας μας.

Εδώ, ήθελα να φέρω ένα παράδειγμα: Όταν υπάρχει ενοποίηση του νομίσματος σε πέρα από μια χώρα, σε 2, σε 3, σε 5 χώρες αυτό λειτουργεί κατά τρόπο αρνητικό για όλες τις καθυστερημένες ή ασθενέστερες χώρες ή περιοχές. Και θα δώσω το απλό παράδειγμα των δύο Γερμανιών. Μόλις έγινε το ενιαίο νόμισμα, εμφανίστηκαν αμέσως τα τραγικά προβλήματα της Ανατολικής Γερμανίας. Και η Δυτική Γερμανία αναγκάζεται, τώρα, να κάνει μεταφορές πόρων, πραγματικά αστρονομικών διαστάσεων, στην τέως Ανατολική Γερμανία, γιατί έχει την ευθύνη και μπορεί να ασκήσει δημοσιονομική πολιτική.

Σκεφθείτε, χωρίς τη δημοσιονομική πολιτική της Ευρώπης, τι θα συμβεί στις καθυστερημένες περιοχές. Γι’ αυτό και είναι απαραίτητο και κλειδί, να ολοκληρωθεί ο ομοσπονδιακός χαρακτήρας της Ευρώπης, έτσι ώστε η ευθύνη να είναι εκεί όπου υπάρχουν τα μέσα.
Τα μέσα θα τα έχουν οι Βρυξέλλες μετά την ένωση. Δεν θα τα έχουν τα κράτη-μέλη. Και εκεί υπάρχει η ευθύνη, η οποία βεβαίως πρέπει και να ελέγχεται δημοκρατικά.
Εδώ είναι, κατά τη γνώμη μου, και η κύρια δικαίωση, όχι η μόνη, για την πραγματοποίηση της Πολιτικής Ένωσης. Μόνο με μια Πολιτική Ένωση θα αναλυθούν αυτές οι ευθύνες, ώστε ο Κοινοτικός Προϋπολογισμός να μπορεί να καλύπτει τις ανισότητες οι οποίες δημιουργούνται από την ίδια τη διαδικασία και λειτουργία της ελεύθερης και ενιαίας αγοράς.
Αλλά πέρα απ’ αυτά, μιλώντας τώρα για την Ευρώπη και όχι για την Ελλάδα, -στο μέτρο βέβαια που είναι και η Ελλάδα αφορά και αυτήν- δεν αρκεί η ενιαία αγορά και το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα, για να αντιμετωπίσει η Ευρώπη τις προκλήσεις του μέλλοντος
και σε ό,τι αφορά τις ΗΠΑ και σε ό,τι αφορά την Ιαπωνία. Απαιτείται η διαμόρφωση μιας αναπτυξιακής Ευρωπαϊκής Πολιτικής της ίδιας της Κοινότητας για την αντιμετώπιση της ανεργίας, καθώς και μια βιομηχανική πολιτική, που να εξασφαλίζει την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας απέναντι στα άλλα εμπορικά μπλοκ.(…)

Τόνισα πως το όραμα της ευρωπαϊκής ένωσης δεν χωράει στη συνθήκη του Μάαστριχτ και αυτό γιατί διαμορφώθηκε, κατά κύριο λόγο, από τις συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις της Ευρώπης.
Όταν το πολιτικό σκηνικό αλλάξει στην Ευρώπη, τότε θα ανοίξουν οι ορίζοντες για τη δημιουργία μιας πραγματικά ομόσπονδης Ευρώπης. Μόνο οι προοδευτικές πολιτικές δυνάμεις μπορούν να μετατρέψουν το όραμα της ενωμένης Ευρώπης σε χειροπιαστή πραγματικότητα.

Τρίτη 15 Οκτωβρίου 2013

Άρης Βελουχιώτης: κάπου στη Ρούμελη λένε πως ζει ακόμα...

  Στις 15 Ιουνίου 1945, ο Άρης Βελουχιώτης (κατά κόσμον Θανάσης Κλάρας), στρέφοντας το όπλο στον εαυτό του, αποφασίζει να ζήσει ανίκητος για πάντα. Οι ανθρώπινοι μύθοι και τα κατασκευασμένα τέρατα για τον ίδιο είναι ατέλειωτα.

Ο Άρης Βελουχιώτης είναι από τις (ελάχιστες) προσωπικότητες στην παγκόσμια ιστορία, που δεν θα σου πει κανείς «τι ήταν» και «τί δεν ήταν». Αν θες να το μάθεις αυτό, χρειάζεται να ακούσεις, να διαβάσεις, να αναλογιστείς και θα το Αισθανθείς...

Ακολουθούν: - Οι εξαιρετικά εύστοχοι και περιγραφικοί στίχοι της σύγχρονης ελληνικής πολιτικής ιστορίας των Social Waste στο τραγούδι τους με τίτλο «Του Άρη».


- Το καλύτερο ίσως ντοκυμαντέρ-ταινία για τον Α. Βελουχιώτη και τις τελευταίες κρίσιμες επιλογές του, μιας και είναι γυρισμένο στα ίδια ακριβώς μέρη που περπάτησε ο «Πρωτοκαπετάνιος» μαζί με τους αντάρτες του, ενώ βασίζεται στις ζωντανές μαρτυρίες των τελευταίων.

- Ολόκληρο το τεύχος του περιοδικού «Ιστορία του Έθνους» (προς ελεύθερη ανάγνωση και κατέβασμα), αποκλειστικά αφιερωμένο στον θρυλικό ηγέτη και τις τελευταίες μέρες της ζωής του (η αρθρογραφική παρουσία των Χάγκεν Φλάισερ και Ιάσωνα Χανδρινού εγγυώνται απλώς την εγκυρότητα των όσων διαβάζουμε).

Σημείωση: Ο τίτλος-στίχος του αφιερώματος βασίζεται στο μύθο που αναπτύχθηκε στις συνειδήσεις των κατοίκων των ορεινών χωριών της Ρούμελης και ήθελε τον Άρη να παραμένει ζωντανός, κρυμμένος με το άλογό του στα βουνά της περιοχής και κάποια στιγμή να επιστρέφει...


Του Άρη - Social Waste


 Κρατούσα πάντα μια σελίδα μου κενή για το χατίρι σου
κι όσο θα τη γεμίζω δώσε μου το ποτήρι σου.
Καπετάνιε, θα το φουλάρω ως τα χείλια
κρασί να πιούμε από του χρόνου τα παλιά τα σταφύλια.
Σκοπούς μη βάλεις, βγάλε το σκούφο κι ετοιμάσου,
θα μιλήσουμε για κείνους που πουλήσαν τον ΕΛΑΣ σου
κι έπειτα ξεπουλήσανε και τούτο το χώμα
κι όμως τα σόγια τους μας κυβερνάνε ακόμα.

Ναι, όπως τ' ακούς! Μα μην ταράζεσαι έχει κι άλλα

εξάλλου εδώ πάντοτε ξένοι κρατάγαν την κουτάλα
κι εμείς πιστό σκυλί που ζητιανεύει, όπως θα ξέρεις,
καλά πού 'φυγες νωρίς, να μην τα δεις, να υποφέρεις.

Τί είπες το κόμμα σου; Αυτό έχει μάθει να χάνει
και να προδίδει, ρώτησε και τον Πλουμπίδη.
Μα τι σου λέω, που τα γνωρίζεις από πρώτο χέρι

κι άλλος κανείς από 'σένα, καλύτερα δεν τα ξέρει.
Όσο για τ' όνειρο, το 'πνιξε η μάνα του στην κούνια
και παίζουν δίχως αντίπαλο οι άλλοι με τα σπιρούνια.

Γι’ αυτό σου λέω, ανέβα στ' άλογο και έλα σαν πρώτα

μήπως και πάψει τούτη η χώρα να 'ναι κότα…

Κάπου στη Ρούμελη λένε πως ζεις ακόμα

με τον Κωστούλα, τον Μπελή και τον Τζαβέλλα,
τ' ακούς ακόμα σε ζητάει τούτο το χώμα,
γι’ αυτό σου λέω ανέβα στ’ άλογο και έλα…
 
Λείπεις καιρό, έχουν περάσει και τόσα
μα ποιο μολύβι να στα γράψει, να στα πει ποια γλώσσα;
Κάτσε λοιπόν, άκουσε, πες τα κι εσύ στον Τζαβέλλα
κι ύστερα ανέβα στ’ άλογο, παρ’ τον μαζί και έλα.

Ξενοκρατία που λες τη χώρα τούτη άλωσε

κι από όταν έφυγες η Δεξιά ξεσάλωσε.
Όπως φαντάζεσαι πισώπλατα όχι στα ίσια
βαφτίσανε Παρθενώνες τα ξερονήσια.
Ναι οι κουφάλες κι η Αριστερά κολλημένη,
η ηγεσία βλακώδης κι αλλοπαρμένη, χαμένη
κι οι αντάρτες σου πουλημένοι πολύ φτηνά πουλημένοι,μα τι τα θες, τι τα γυρεύεις, πικρή γεύση μας μένει.
Σήμερα πάλι είναι πιο μαύρο το χάλι
ίδιο το χρώμα ακόμα κουμάντο κάνουν οι μεγάλοι,
ναι οι μεγάλοι, δεν τέλειωσαν οι άξονες,
άλλαξαν βάρδια και ήρθαν οι Αγγλοσάξονες.Υπάρχουν όμως και κάποιοι που τους χαλάν τη συνταγή
οι απόγονοι του Ζαπάτα στων Μεξικάνων τη γη.
Γι’ αυτό σου λέω κάτι δεν έχει πεθάνει
κι ίσως αν έρθεις πιο βαθειά να ανασάνει…

Κάπου στη Ρούμελη λένε πως ζεις ακόμα...

Κι ύστερα κοίταξα ξανά τον φανοστάτη,
εκείνον στη φωτογραφία της ντροπής
κι είπα: «Αντίο, Καπετάνιε επαναστάτη,
καλές εφόδους στην κοιλάδα της σιωπής».

Κάπου στη Ρούμελη λένε πως ζεις ακόμα

Τρίτη 5 Φεβρουαρίου 2013

Άρης ο αρχηγός των ατάκτων! Συνέντευξη του Διονύση Χαριτόπουλου

  

Κ.- Θα ήθελα να σε ρωτήσω κατ’ αρχήν για ποιο λόγο επέλεξες να γράψεις για τον Άρη. Υπάρχει μία συζήτηση σήμερα περί των μεγάλων επαναστατών - για τον Τσε, τον Άρη- βγαίνουν πολλά βιβλία και θέλω να το συνδέσω με αυτό που είπε ο Μίσσιος στην εκπομπή της Θεολογίδου στην ΝΕΤ, έκανε έναν παραλληλισμό με τον Τσε και είπε ότι "οι επαναστάτες εν τέλει ηττώνται".

Χ.- Ο Άρης ξέρεις έλεγε ακριβώς το αντίθετο. Ο Νικηφόρος ο οποίος είναι τώρα συνταγματάρχης εν αποστρατεία και ήταν θρύλος ο ίδιος και ψύχραιμος άνθρωπος... λέει τώρα πως "ο Άρης μπορούσε να κάνει με πενήντα ανθρώπους αυτό που ένας άλλος ηγέτης θα χρειαζόταν χίλιους" Για ποιο λόγο; Όλοι έλεγαν να σκοτωθούμε για την Ελλάδα όταν άρχιζαν τη μάχη. Ο Άρης έλεγε "θα νικήσουμε, πάμε να τους φάμε". Δηλαδή ήταν μια οπτική εντελώς διαφορετική από αυτή που τοποθέτησε ο Μίσσιος. Ο Άρης πίστευε ακράδαντα και εγώ δε νομίζω ότι είναι τόσο απαισιόδοξα τα πράγματα. Η ζωή μας έχει δείξει ότι όλοι αυτοί οι χαρισματικοί που ονειρεύονται μια ελευθερία χωρίς όρια τελικά δεν ηττώνται. Ξεκαθαρίζονται δεν ηττώνται.
 
Κ.- Άρα η επιλογή;



Χ.- Εγώ πιστεύω ότι πάντα οι μειοψηφίες αλλάζουν την ιστορία. Πότε η πλειοψηφία άλλαξε το ρουν της ιστορίας ή και τον πολιτισμό, τις τέχνες και στα σημερινά δεδομένα της επιχειρήσεις; μειοψηφίες τις κάνουνε. Δεν τις κάνανε οι πλειοψηφίες ποτέ.



Κ.- Γιατί όμως διάλεξες ειδικά τον Άρη;



Χ.- Με τον Άρη έχουμε το ίδιο πάθος. Γράφω μέσα στο βιβλίο ότι αν μπορούσες να χαρακτηρίσεις τον Άρη με μια λέξη αυτή είναι: "πατριδολάτρης". Με την ίδια λέξη μπορείς να χαρακτηρίσεις κι εμένα. Το όραμά του που στην ουσία είναι -όπως ευφυέστατα έγραψε και ο Ραφαηλίδης σ' ένα σημείωμά του- να ολοκληρώσει το ανολοκλήρωτο '21, εμένα με συγκινεί και νομίζω ότι πρέπει να μας συγκινεί όλους. Μια μικρή Μεσογειακή χώρα είμαστε, ένα κρατίδιο, στο οποίο ασελγεί όποιος προλάβει.



Κ.- Ναι εντάξει οπωσδήποτε "πατριδολάτρης" αλλά η επιλογή σου για τον Άρη; Υπάρχουν κι άλλοι άνθρωποι. Γιατί μας λείπει αυτό το ανολοκλήρωτο;



Χ.- Σαφέστατα είναι ανολοκλήρωτο από τότε που έχουμε γίνει ανεξάρτητο κράτος. Σαφέστατα είναι ανολοκλήρωτο το '21 και μετά ο Άρης είναι ένα ιδιαίτερα γοητευτικό πρόσωπο. Μη γελιόμαστε. Είχε όλα τα στοιχεία που τον κάνουν όχι απλά ελκυστικό και γοητευτικό τουλάχιστον στα μάτια τα δικά μας, μετά από πενήντα τόσα χρόνια, τον κάνουν φυσικό φαινόμενο, με αυτά που έκανε τότε τον θεωρούσαν φυσικό φαινόμενο. Πόσο μάλλον τώρα που έχει σκεπαστεί και με την άχλη του μύθου και των ετών. Εμένα μου ασκεί έντονη γοητεία.



Κ- Αυτή τη στιγμή έχουν βγει ένα σωρό βιβλία για τον Άρη και την αντίσταση.



Χ- Θα έλεγα πάντως ότι υπάρχει και πάλι μία... Αρη-ολογία.



Κ- Ακριβώς. Κι' αυτό πώς το χαρακτηρίζεις, που το αποδίδεις; Μπορεί να συνδεθεί με τη σημερινή πραγματικότητα;



Χ- Σαφέστατα. Νομίζω ότι δεν είναι τυχαίο αυτό το ενδιαφέρον. Από πληροφορίες που έχω, το συντριπτικό ποσοστό αυτών που έχουν αγοράσει το βιβλίο, παρόλο που ήταν ένα κοινό ήδη έτοιμο παλιών ανταρτών, είναι νέοι άνθρωποι. Δηλαδή είναι άνθρωποι 25-35 ετών, που σημαίνει ότι μέσα σ' αυτό τον περιρρέοντα κοσμοπολιτισμό που δεν τους ικανοποιεί, γιατί πώς μπορεί να ικανοποιεί έναν άνθρωπο που έχει γεννηθεί σ' αυτή τη χώρα, και έχει την παράδοση αυτής της χώρας και ξέρει κάποια πράγματα γι' αυτή τη χώρα, να δεχτεί τις ιδέες που μας σερβίρουνε. Δηλ. η αγάπη για την πατρίδα έχει γίνει στίγμα. "Είσαι Ελληνάρας, είσαι οπισθοδρομικός, είσαι πολεμοκάπηλος". Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός δεν έλεγε ότι "η σημαία είναι αναχρονιστική στο σχολείο;" Τι περιμένουμε; Από το κεφάλι βρωμάει το ψάρι. Αυτός ο άνθρωπος είναι επικίνδυνος. Ο Σημίτης είναι ένας επικίνδυνος άνθρωπος για την Ελλάδα. Είναι ένας άχρωμος κι αποτυχημένος υπάλληλος της ζωής. Δεν μπορείς να περιμένεις από αυτό τον άνθρωπο ότι θα εμπνεύσει, ούτε ότι θα δημιουργήσει όραμα. Αν εγώ ήμουν πρόεδρος μια πολυεθνικής εταιρείας αυτόν τον άνθρωπο δε θα τον έπαιρνα διευθυντή του λογιστηρίου μου γιατί θα μου χάλαγε τις σχέσεις μου με τους συνεργάτες μου. Δηλαδή θα περίμενε να τους πληρώσει στις 31 τη νύχτα. Μήπως από το μεσημέρι που έπρεπε κανονικά να τους πληρώσει μέχρι το βράδυ είχε κάποιο ποσοστό τόκου παραπάνω στα λεφτά. Δεν υπήρχε περίπτωση να τον προσλάβω. Σαν συγγραφέας του βιβλίου για τον Άρη θεωρώ τον εαυτό μου πάρα πολύ τυχερό αν και αυτά τα πράγματα δεν είναι προγραμματισμένα, όπως ξέρεις. Έπεσε σε μια συγκυρία που έχουμε χάσει την μπάλα. Κυριαρχεί μια γελοία τριπλέτα Πρετεντέρη, Ευθυμίου, Σωμερίτη με τις απόψεις τους κι από την άλλη μεριά έχουμε δυο που υπαγορεύουν αυτή την ιστορία -Τσουκάτος και Πανταγιάς που είναι εξωγήινοι. Το βιβλίο βρήκε ένα έδαφος πρόσφορο να πει "Παιδιά υπάρχει και αυτή η πλευρά".



Κ- Όπως νομίζω ότι τα τελευταία χρόνια για παράδειγμα, έχουμε μια άνθηση της ελληνικής μουσικής, μια επιστροφή...



Χ- Ναι κατηγορούν τα παιδιά γιατί πάνε στα ελληνάδικα. Τα ελληνάδικα τα θεωρώ ως μια αντίδραση η οποία δεν μπορεί να εκφραστεί πολιτικά γιατί και οι ηλικίες που πάνε εκεί - τα 16άρικα και τα 17άρικα - δεν είναι ακόμα συγκροτημένοι, αλλά κάτι ψάχνουν. Έναν αυτοπροσδιορισμό που τους αρνείται και η Παιδεία και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα.



Κ.- Πως θα συσχέτιζες το γεγονός ότι ο Άρης όπως ο Κολοκοτρώνης στην εποχή του ή ο Μακρυγιάννης ή ο Ανδρούτσος ήταν οι ηγέτες του εθνικού μας κινήματος αλλά δεν ήταν η ηγεσία. Δηλαδή στην Ελλάδα παρατηρείται κάτι ιδιαίτερο, πολύ ιδιαίτερο. Η πολιτική ηγεσία και η ηγεσία του αγώνα δεν ταυτίζονται. Όπως ο Κάστρο στην Κούβα ή όπως ο Μάο στην Κίνα. Αλλού έχεις μια ενότητα της πολιτικής ηγεσίας και της ηγεσίας του αγώνα που στην Ελλάδα είναι διαρκώς διχοτομημένη και διαρκώς οι πολιτικοί έχουν άλλη ρότα από τους αγωνιστές.



Χ.- Πολύ σωστή παρατήρηση. Για τα δύο που μου είπες. Για '21 και για την αντίσταση '41-'44 μάλλον είναι ερμηνεύσιμα. Όπως ξέρεις ξεκίνησε κι απ’ έξω. Υπάρχουν και το '21 και το '41 δυο πράγματα: το εθνικό και το κοινωνικό γεγονός. Το κοινωνικό γεγονός ανέλαβαν το '21 κάποιοι φωτισμένοι, υποτίθεται, γιατί οι πολεμιστές δεν ήταν μορφωμένοι. Ο Κοραής μας έφερε αυτό το Διαφωτισμό από τη μια πλευρά και στο Φανάρι υπήρχε έτοιμη μια πολιτική νομενκλατούρα. Από την άλλη ο Άρης ναι μεν ξεπήδησε από την πολιτική ηγεσία που κυριάρχησε μετά, αλλά έφυγε μπροστά. Δεν ξέρω αν είναι συμπτωματικό αλλά η επισήμανση που έκανες πρέπει να μας βάλει σε σκέψεις όλους. Είναι πάρα πολύ σοβαρή. Εγώ απαντάω πρόχειρα τώρα.



Κ- Μήπως συνδέεται τελικά η πολιτική στην Ελλάδα - το Ελληνικό κράτος και η διανόηση τρέχει ασθμαίνοντας να προλάβει τη Δύση και δεν ταυτίζεται με την πραγματικότητα των λαϊκών ανθρώπων;



Χ.- Κατ’ αρχήν έχεις μια διχοτόμηση. Προσπαθούμε να κάνουμε ένα Δυτικό κράτος -όλη η νομοθεσία μας, όλο το πλέγμα των κανόνων ζωής είναι δυτικο- και αγνοούμε την ψυχοσύνθεση του Έλληνα. Για να πω για το '41 για τον Άρη, όλοι ήταν στραμμένοι προς τη μεγάλη σοσιαλιστική πατρίδα. Εδώ φοβόντουσαν τον αγρότη γιατί δε χώραγε στις νόρμες. Αλλά ξεχάσανε ότι δεν ήτανε ένας σκυφτός μουζίκος ο Έλληνας αγρότης. Οι Σοβιετικές ιδέες που μεταφυτεύτηκαν στην Ελλάδα μιλούσαν για έναν αγρότη καθυστερημένο. Ο Έλληνας αγρότης όμως είχε παραδόσεις, είχε αγώνες πίσω του και αν όχι εύκολα αλλά κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες μπορούσε να πάρει τα όπλα όπως τα πήρε.



Κ.- Για παράδειγμα είτε στην Κινέζικη, είτε στην Κουβανέζικη Επανάσταση πάλι το ίδιο υπάρχει. Υπήρχαν τα κόμματα, οι ηγεσίες που λένε ότι η αγροτιά δεν μπορεί να παίξει επαναστατικό ρόλο, αλλά ο Κάστρο και ο Τσε ή ο Μάο εν τέλει κυριαρχούν. Στην Ελλάδα, αντίθετα, ο Άρης δεν θα μπορέσει να συγκροτήσει μια νικηφόρα εναλλακιτκή λύση. Η διανόηση στην Ελλάδα είναι το πιο δυτικοστροφές κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας.



Χ.- Πάντοτε οι πολιτικοί και η διανόηση ήταν ετεροκαθοριζόμενοι από τη Δύση. Το θέμα δεν είναι μόνο αυτοί που έχουν την άποψη για τα εθνικά ότι πρέπει να τα βρούμε με την Τουρκία έναντι οιουδήποτε τιμήματος και οι άλλοι που αντιδρούν και λένε όχι. Δεν είναι μόνο εθνικό το θέμα. Ταυτόχρονα από κάτω είναι και κοινωνικό. Ο καθένας αντιλαμβάνεται αλλιώς την κοινωνική ζωή στην Ελλάδα δηλ. το ελληνοτουρκικό πρόβλημα είναι η κορυφή που κάνει ορατές τις διαφορές. Φαντάζομαι πως εντελώς άλλη πατρίδα, εντελώς άλλη χώρα ονειρεύεται ο Σημίτης και εντελώς άλλη χώρα ο Αλαβάνος π.χ.. Να μην πω τώρα γι’ αυτόν τον Κύρκο ο οποίος ονειρεύεται μια χώρα που μαζεύει καρπαζιές από παντού αλλά χαμογελάει.



Κ.- Αυτός ονειρεύεται να συγχωνευτούμε στη μεγάλη ευρωπαϊκή αγκαλιά. Αυτό ονειρεύεται. Είναι μια αντιστροφή, είναι η ψυχολογική αρχή της μετάθεσης. Είμαστε καρπαζοεισπράκτορες, πως λοιπόν να το ξεπεράσουμε; Με το να πάψουμε να υπάρχουμε! Όχι με τον άλλο τρόπο την αυτονομία, που τον θεωρούν ανέφικτο. Ας μπούμε στην αγκαλιά της Ευρώπης. Όπως παλιά ήτανε η μυθική αγκαλιά της Σοβιετικής Ένωσης τώρα είναι η νέα μυθική αγκαλιά της Ευρώπης.



Χ.- Μα υπήρξαν κάποιοι, αν θυμάμαι καλά, ο Ίων Δραγούμης και ο Σουλιώτης, οι οποίοι πήγανε να μπουν στην αγκαλιά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Βρίσκανε τη λύση, ελευθερωμένη, η Ελλάδα, ελεύθερη ούσα πριν τους Βαλκανικούς, φτιάξανε την Ομοσπονδία της Κων/λης να μπουν στην αγκαλιά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και αυτό είχε γίνει κι είχε πάρει και κόσμο μαζί του. Ψάχνουν έναν μπαμπά. Αυτή είναι η ιστορία.



Κ.- Βέβαια, στη συγκεκριμένη περίπτωση, αυτοί πίστευαν ότι θα ηγεμόνευαν οι Έλληνες την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Στην περίπτωσή μας ούτε αυτό το όνειρο υπάρχει. Το όνειρο είναι να ταχθούμε πίσω από τους Γάλλους, τους Ιταλούς, τους Γερμανούς.



Χ.- Να μας βάλουν σε κανένα γραφείο.



Κ.- Ακριβώς



Χ.- Αντιλαμβάνονται τη ζωή σα μια τεράστια εταιρεία. Ένα γραφείο να βολευτεί και η Ελλάδα δηλαδή κάπου σε μια γωνιά. Αυτή ήταν η πρώτη αίσθηση μού όταν πήγα στο Μανχάταν ξέρεις. Νόμιζα ότι ήταν μια τεράστια εταιρεία. Αυτοί αντιλαμβάνονται τη ζωή έτσι.



Κ.- Ήθελα να ξαναγυρίσουμε στην Παράδοση του ΚΚ. Πρόκειται για δυο ουσιαστικά παραδόσεις. Η μια είναι η παράδοση - ας την πω έτσι - η λόγια δηλ. η Ρωσική των κούτβηδων κλ.π. η οποία λέει ότι η γραμμή εκπορεύεται από τη Σοβιετική Ένωση, από το κέντρο. Το μοντέλο είναι να μεταφέρουμε τη Ρώσικη αντίληψη δηλ. η Ρωσία ήταν μια μεγάλη Ιμπεριαλιστική δύναμη άρα το εθνικό ήταν κακό. Επομένως αυτονομία της Μακεδονίας και της Θράκης, επομένως καθετί το οποίο συνδέεται με την πατρίδα είναι ο «ελληνικός Ιμπεριαλισμός.



Το μεταφέραν αυτό λες και οι Έλληνες ήταν το αντίστοιχο της Ρωσίας, με αποτέλεσμα να έχουν αυτή τη γραμμή που είχαν το '20-'22, να έχουν αυτή τη γραμμή που είχαν για το "Μακεδονικό". Και παράλληλα ξεπετάγεται μια άλλη γραμμή, που είναι η γραμμή του Βελουχιώτη και της αντίστασης. Έχουμε δυο Παραδόσεις στην Ελληνική Αριστερά και νομίζω στο βιβλίο σου φαίνεται πολύ καθαρά. Τονίζεις ακριβώς αυτή την διάσταση.



Χ.- Ακριβώς. Αυτή τη διάσταση που προέκυψε. Για να είμαστε απολύτως ακριβείς, ακόμα και μέσα στην Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ, της κατοχής υπήρχαν οι λεγόμενοι "Ελληνοκεντρικοί". Δηλαδή υπήρχε η σπείρα- εγώ μόνο έτσι μπορώ να τους πω - του Ιωαννίδη, του Μπατζώτα κλπ, οι οποίοι ήταν ταυτισμένοι απολύτως με τη Σοβιετική Ένωση, υπήρχε όμως ο Καραγκίτσης, ο Τσίμας, υπήρχε ακόμα κι ο Σιάντος. Κάποιες εξάρσεις Ελληνοκεντρικές. Και το ΚΚΕ τότε, μέσα στο συνασπισμό του ΕΑΜ, αναγκάστηκε να κάνει και κάποιες υποχωρήσεις. Ας πούμε ένας όρος του στρατηγού του Πτολεμαίου του Σαρηγιάννη για να μπει στον ΕΑΜ και να αναλάβει επιτελάρχης στον ΕΛΑΣ, απαίτησε να γίνουν δεκτές, να προβληθούν από το ΕΑΜ η στρατηγική ρύθμιση των βορείων συνόρων, που ήταν αδιανόητο τότε κι έγινε δεκτό, και μια σειρά άλλα πράγματα. Δηλαδή μέσα σ’ αυτή την πλημμυρίδα της έξαρσης, της αγωνιστικότητας και επειδή είναι αμφίδρομα τα πράγματα, η διαλεκτική λειτουργεί πάντα ας πούμε, κάποια μέλη επηρεάστηκαν κι έγιναν κάποιες υποχωρήσεις. Βέβαια δεν ήταν οριακές. Όταν ήρθε η στιγμή του Δεκέμβρη, γιατί εκεί παίχτηκε στην ουσία όλο το δράμα.

Κ.- Ο Άρης δεν είχε πια την εξουσία



Χ.- Όχι. Ο Άρης αποδυναμώθηκε ήδη από τότε που έγιναν οι μεραρχίες. Το φθινόπωρο του '43 ο Άρης αποδυναμώνεται.



Κ.- Κι αυτό μου θυμίζει σε μεγάλο βαθμό το '21.Γιατί και στο '21 εν τέλει τον τελικό λόγο δεν τον είχε ο Κολοκοτρώνης, δεν τον είχε ο Μακρυγιάννης.



Χ.- Τον είχε ο Μαυροκορδάτος και οι λοιποί.



Κ.- Δηλαδή εδώ υπάρχει κάτι που έχει επαναληφθεί



Χ.- Έχει επαναληφθεί η ιστορία.



Κ.- Στην Ελλάδα δεν κατορθώνουν οι μορφές των αγωνιστών να γίνουν ηγεμονικές στο Πολιτικό Σύστημα



Χ.- Γιατί είναι νομίζω εγγενές το πρόβλημα. Και θα σου πω γιατί είναι ενγενές. Γιατί η ιντελιγκέντσια δεν πιστεύει ότι αυτή η χώρα μπορεί να αυτοπροσδιοριστεί. Πιστεύει ότι πρέπει να είναι μέσα σε μια αγκαλιά. Το '21 νομίζανε ότι έπρεπε να' ναι μες στην αγκαλιά της Αγγλίας ή της Δύσης γενικότερα, το ίδιο πιστεύανε και κατά την Αντίσταση. Μάλιστα υπήρχαν μέσα στην αντίσταση και κάποιοι που συμμετείχαν στην Αντίσταση - αυτοί ήταν μια μειονότητα που παρ’ όλο που πολεμούσαν πίστευαν ότι έπρεπε να είναι στην αγκαλιά της Αγγλίας. παρ’ όλο που ήταν σε κόντρα με τους Άγγλους πίστευαν πως τελικά θα πετύχουν κάτι καλύτερο, έναν συμβιβασμό ας πούμε. Απόδειξη ο Τσιριμώκος τότε. Ήταν εμφανέστατα Αγγλόφιλος κι ας συμμετείχε στο ΕΑΜ. Πίστευε ότι εκεί έπρεπε να είμαστε. Μόνοι μας δεν μπορούμε να τα βγάλουμε πέρα.



Κ.- Μια άλλη ενδιαφέρουσα επισήμανση που νομίζω ότι θα' πρεπε κανείς να την ψάξει πιο πέρα, είναι η αντίθεση ανάμεσα στην πόλη και το χωριό.



Χ.- Βέβαια, τεράστια αντίθεση. Κοίταξε, του Έλληνα χωρικού ο κόσμος σταματούσε στην επόμενη χαράδρα. Η Αθήνα ήταν μια αυτιστική πρωτεύουσα, ξένη και απόμακρη. Δηλαδή δεν είχε καμία σχέση. Ο χωρικός άκουγε Αθήνα και δεν περίμενε τίποτα από την Αθήνα, από την πρωτεύουσα υποτίθεται του ανεξάρτητου κράτους. Εκεί υπήρχε ένας βουλευτής τοπικός ο οποίος κανόνιζε κάτι βερεσέδια στο μπακάλη και τελείωνε εκεί η ιστορία. Αυτό που έκανε η αντίσταση ήταν να τους πείσει - και τους έπεισε ο Άρης- ότι το όραμα που τους προέβαλλε θα τους εμπεριέχει. Δηλαδή θα έχουνε πρόσβαση στα πράγματα, θα μπορούνε οι ίδιοι να διαμορφώσουνε τις πολιτικές εξελίξεις. Δηλαδή η πολιτική δεν είναι για κάποιους μορφωμένους, αλλά στην πολιτική μπορείς να συμμετέχεις κι εσύ. Και κάποιος κυνικός, ένας πολιτικός, είπε στη συνέχεια ότι μάθανε να μιλάνε. Πήρανε αέρα να εκφέρουν την άποψή τους, ενώ, όπως ξέρεις, μια μουγγαμάρα έπεφτε όταν εμφανιζόταν ο πολιτικός, τους έσβηνε δυο βερεσέδια, ψηφίζανε και τελείωνε εκεί η ιστορία. Βέβαια, ναι, η Αθήνα ήταν σχεδόν εχθρική έννοια για την ύπαιθρο. Αυτή είναι η πραγματικότητα η ελληνική. Από την άλλη - όπως είπαμε και στην κομμουνιστική θεωρία μόνο επιβοηθητικό ρόλο στην επανάσταση μπορούσε να παίξει ο χωρικός. Εφεδρεία. Λες και υπήρχαν προλετάριοι στην Ελλάδα. Οι προλετάριοι των πόλεων θα κάνανε την επανάσταση. Δεν τους εμπιστευόντουσαν. Ας πούμε τη σχολή εφέδρων αξιωματικών του ΕΛΑΣ. Προσπαθούσαν να καθορίσουν ότι η σύνθεσή της θα ήταν κατά 90% εργάτες. Δεν υπήρχαν τέτοια πράγματα. Ήταν αγρότες όλοι. Φτάσανε στην ανοησία να λένε - και βέβαια πάντοτε καχύποπτοι προς τους διανοούμενους- σε επίσημη συνεδρίαση της κεντρικής επιτροπής ότι "είμαι υπερήφανος που είμαι αμόρφωτος". Είχαν ταυτίσει το διανοούμενο με τον υποψήφιο προδότη. Βέβαια όλα αυτά θα πρέπει κάποια στιγμή να πάρουμε τέλος πιστεύω, όχι μόνο επειδή νομοτελειακά τίποτα δεν πάει χαμένο, αλλά επειδή δεν είναι δυνατόν ο κόσμος να επιβιώσει με τη λογική της ελεύθερης αγοράς, δεν ξέρω ποιο θα είναι το όνομα στο μέλλον αν θα είναι κομμουνισμός, αν θα είναι οποιοδήποτε αν θα’ ναι οικολογία. ‘Ολες αυτές οι οργανώσεις, η Greenpeace ή οι Γιατροί χωρίς σύνορα ή οι Γιατροί του κόσμου ή οι οργανώσεις για την προστασία των πτηνών είναι μια απόδειξη ότι οι πολίτες συνειδητοποιούν την αδιαφορία και την ανεπάρκεια των κεντρικών κυβερνήσεων και παίρνουν κάποια πράγματα στα χέρια τους. Εγώ τις βλέπω με πολύ ελπίδα όλες αυτές τις προσπάθειες αυτοδιαχείρισης κάποιων πραγμάτων δηλαδή μέσα από κάποιους φορείς, μέσα από κάποιους πολίτες να πουν κάτι, να κάνουν κάτι. Γιατί αλίμονο τι θα πω εγώ στους γιους μου; Τι να επιδιώξουν δηλαδή; Το Cabrio; Η γραφεία με παράθυρα εκεί που θα δουλεύετε; Ή τα bonus της εταιρείας; Είναι τρελό. Αν δεν έρθει ο άνθρωπος στο κέντρο της κοινωνίας δεν προχωράει αυτό το πράγμα.



Κ- Πως συνδέεις αυτό το βιβλίο με τα προηγούμενα βιβλία σου; Με «Τα παιδιά της χελιδόνας" για παράδειγμα. Αναφέρομαι στα "παιδιά της χελιδόνας" γιατί περιγράφουν περίπου τους ίδιους χώρους που κινήθηκε ο Άρης. Εγώ μάλιστα δεν το είχα διαβάσει. Διάβασα τώρα τα "παιδιά της χελιδόνας" κι έκανα συσχέτιση.



Χ.- Τα "Παιδιά της χελιδόνας" προέκυψαν μέσα από το ψάξιμό μου για τον Άρη. Δηλαδή μέσα από το ψάξιμό μου για τον Άρη -αλλά δεν πρόκειται να το κάνω - θα μπορούσαν να γραφτούν βιβλία και βιβλία λογοτεχνίας αν θέλεις."Τα παιδιά της χελιδόνας" με πιέσανε και έβγαλα ένα πράγμα. Όσο μπορούσα πιο καλό.



Κ- Άρα δικαίως εγώ έκανα τη συσχέτιση



Χ- Βεβαίως δικαίως έκανες τη συσχέτιση είναι φανερό. Μα και κάπου αναφέρεται ο Άρης μέσα, με αποστροφή από τον συντηρητικό αδελφό ας πούμε.



Κοίτα Γιώργο. Για μένα ο Άρης είναι ένα διάλειμμα στο γράψιμο -όσο κι αν δεν μπορεί να το πει κανείς διάλειμμα με τόσα χρόνια- ένα ιστορικό διάλειμμα αν θέλεις. Όταν τελειώσω θα ξαναγυρίσω πάλι στα βιβλία και πιθανόν στο θέατρο.



Κ- Απλά λέω πως στα "παιδιά της Χελιδόνας" ο δρόμος είναι ολίγο αδιέξοδος.



Χ- Ναι. Γι’ αυτό και μάλιστα το Κ.Κ.Ε το απέρριψε και δεν το πούλαγε στα φεστιβάλ. Πούλαγε όλα τ’ άλλα βιβλία εκτός απ' αυτό, γιατί λέει αυτοί είναι πέντε συμβιβασμένοι, δεν είναι πέντε αγωνιστές. Εκεί είναι αδιέξοδος ο δρόμος ναι. Αλλά. Ήταν έτσι τα πράγματα. Αυτοί είναι ήδη ηττημένοι, είναι ήδη ηττημένη γενιά. Εμείς όμως, που είμαστε παιδιά τους δεν πάει να πει ότι κουβαλάμε την ήττα τους. Θα προσπαθήσουμε την ήττα τους να την κάνουμε νίκη, να την κάνουμε κάτι άλλο, να τη μεταφράσουμε αλλιώς. Πιστεύω ό,τι ξεκινάμε εμείς, θα πρέπει να ξεκινάμε δυο βήματα μπροστά απ’ αυτούς, και τα παιδιά μας να ξεκινάνε δυο βήματα μπροστά από μας.



Κ- Μακάρι να ήταν έτσι, η ιστορία.



Χ- Είπα θα ήθελα να είναι έτσι. Δεν είναι έτσι. Μπορεί να μας έρθει μια τώρα και να πάμε πολύ-πολύ πίσω. Βέβαια δεν είναι έτσι στην ιστορία. Αυτό είναι ένα ευχολόγιο



Κ- Πιστεύω σε μεγάλο βαθμό ότι ειδικά η αριστερά - αυτό που συζητάγαμε και πριν - επιβιώνει πολιτικά και «τρώει» ακόμη από εκείνη την μυθική δεκαετία.



Χ- Ακριβώς. Κι όπως είπες ούτε 3% δε θα έπειρνε αν δεν υπήρχε η Αντίσταση. Τρώει τις σάρκες αυτές. Και φοβάμαι ότι εάν λείψουν και κάποιες χιλιάδες ψηφοφόροι που είναι επιζώντες εκείνης της περιόδου μοιραία θα κατέβει πιο κάτω. Αυτός ο Παπανδρέου υπήρξε σαρωτικός για την αριστερά. Τελικά μερικές φορές όταν πιάνεις τη "συνωμοσιολογία" αναρωτιέσαι "μήπως τελικά αυτός ήταν όλος κι όλος ο ρόλος του; Να καταστρέψει αυτό το πράγμα;"



Κ- Επειδή ξέρεις τα έχω ζήσει από μέσα λίγο αυτά τα πράγματα στην αριστερά -πιστεύω ότι το σκουλήκι υπήρχε ήδη μέσα στην ίδια της την ιδεολογία. Άρα... δεν ήρθε επειδή κάποιος κακός απ’ έξω έσπρωξε.



Χ- Ακριβώς, ο Παπανδρέου υπήρξε κατά κάποιο τρόπο η νέμεση.



Κ- Λειτούργησε ως καταλύτης για να αποσαθρωθεί αυτό το οικοδόμημα



Δηλαδή αυτοί οι άνθρωποι έμεναν ακέραιοι όσο δεν ήταν στο σύστημα της εξουσίας. Η Ελλάδα είχε από τη μια τη Δεξιά και τους εθνικόφρονες που ήταν η εξουσία και είχε κάποιους ανθρώπους που ήταν απ’ έξω, δηλαδή την αριστερά που ήταν «απ’ έξω». Όταν μετά τη μεταπολίτευση μπήκαν «μέσα», έγιναν χειρότεροι από τους άλλους.



Χ-Τι πράγμα είναι αυτή η εξουσία, τι πράγμα είναι; Ξέρεις τι γίνεται; Λέει ένας ιστορικός ότι "τον άνθρωπο δεν τον αποθηριώνει ο πόλεμος, δηλαδή όταν βρεθεί σε μία μάχη σε μία κατακτημένη πόλη, δεν έχει γίνει θηρίο από τον πόλεμο και πάει και βιάζει και κλέβει. Ήτανε από πριν, εκεί απλώς του δόθηκε η δυνατότητα. Γιατί έχουμε και πάμπολλα παραδείγματα ανθρώπων που συμπεριφέρθηκαν αλλιώς. Έτσι πιστεύω κι’ ότι αυτοί που πήγαιναν έτσι λυσσασμένα και έπιασαν τις καρέκλες, απλώς αυτό κυνηγάγανε μια ζωή. Δεν είναι ότι «χάλασε» η καρέκλα που κάτσανε.



Ο Μάο όταν πήρε την εξουσία το '49, ξέρεις, όταν μπήκαν στο Πεκίνο, έβγαλε ένα λόγο και είπε "μέχρι τώρα αντιμετωπίσαμε τις αληθινές σφαίρες. Το μεγαλο πρόβλημα στο εξής θα είναι οι σφαίρες οι τυλιγμένες με ζάχαρη". Και πράγματι με την αριστερά έγινε αυτό.



Κ-Δεν είδες με τη γενιά του Πολυτεχνείου πού βρέθηκαν όλοι αυτοί;



Χ-Και αυτοί πες, η γενιά του Πολυτεχνείου έχει το γεγονός ότι οι αγώνες στους οποίους συμμετείχαν ήταν μικρής διάρκειας. Πάρε τους παλιότερους οι οποίοι βρέθηκαν ξαφνικά οι άνθρωποι με σπίτια από κει που ήταν ταλαιπωρημένοι, βρέθηκαν σε Πανεπιστήμια σε ανώτερες θέσεις , από εκεί που τους κυνήγαγε η ασφάλεια. Εκεί θυμάμαι αυτό του Σεφέρη που λέει ότι "ο άνθρωπος είναι ένα δεμάτι χόρτα". Τρίψε τρίψε στο τέλος τρίβεται.



Χ. Αυτό το ξανάλεγα κάπου, ότι ο χυδαίος με τη γεμάτη τσέπη έχει την ευκαιρία να εκδηλώσει τη χυδαιότητά του. Κι όσο δεν την εκδήλωνε ήταν γιατί ήταν άδεια η τσέπη και αισθανόταν αδύναμος. Δηλαδή εγώ δεν πιστεύω τους καλούς από ανάγκη.



Κ- Είσαι «εξτρεμιστής» γι' αυτό.



-Χ Τους καλούς από αδυναμία είναι αυτό που φοβάμαι. Γιατί ξέρω ότι αυτός θα σου τη φέρει. Μόλις βρει την ευκαιρία. Μου έλεγε κάποιος σε μια συναλλαγή: "Καλά εγώ είμαι κάθαρμα αλλά εσύ που είσαι κομμουνιστής γιατί ξηγιέσαι έτσι;"



Κ- Πότε ξεκίνησες να ψάχνεις την ιστορία για τον Άρη;



Χ- Θα σου πω κάτι που φαίνεται τρελό. Από το '65 είχα ένα χαρτόκουτο, το '65 άνοιξαν τα μάτια μου με τον Άρη.



Κ- Δεν ήσουν οργανωμένος;



Χ- Όχι.



Κ- Αν ήσουν οργανωμένος δε θα το είχες το χαρτόκουτο.



Χ- Δε θα το είχα το χαρτόκουτο ξέρω. Ξέρεις τί γίνεται Γιώργο; Αυτό πες το εγωισμό, πες το εγωκεντρισμό πες το ότι θέλεις δεν οργανώθηκα ποτέ πουθενά. Δεν το άντεχα. Ήξερα ότι θα με διαγράψουν, θα με διώξουν. Γιατί δεν μπορώ ούτε προνόμια να έχω, ούτε να μου αναγνωρίσουν ιδιαιτερότητες έναντι των άλλων, ούτε τίποτα. Εγώ ήμουνα ποδοσφαιριστής. Έβγαζα χρήματα παίζοντας μπάλα. Και έπαιζα ως μισθοφόρος. Πήγαινα, έπαιρνα 40 δρχ. με την "Ένωση Ποντίων", ας πούμε. Την άλλη Κυριακή έπαιζα για 30 δρχ. με την «Ένωση Αμοργού» ή τέτοια πράγματα. Κάθε Κυριακή μου είχανε κλεισμένο ένα ματς να πάω να παίξω μπάλα. Σ' ένα σωματείο δεν καθόμουνα ξέρεις. Να πάω να κάνω δελτίο. Δεν ξέρω ίσως να μη δουλεύει κάτι καλά στο κεφάλι μου αλλά δεν μπορούσα να ενταχθώ, καταλαβαίνεις.



Κ- Ήσουνα ποδοσφαιριστής λοιπόν;



Χ- Βέβαια έχω παίξει μπάλα σε απίστευτα γήπεδα. Θυμάμαι παίξαμε στο Κακοσάλεσι μια φορά κι εγώ έπαιζα σκληρή μπάλα. Ήμουνα σκληρός παίχτης, δηλαδή δεν ήμουνα τόσο τεχνίτης. Ήμουν πιο πολύ δυνατός παίχτης και ήταν μαζεμένοι εκεί κάτι μανάδες γριές - χωριό τώρα ήτανε εκεί που σου μιλάω - το '60 και φωνάζανε επειδή ήμουνα πολύ μελαχρινός "αυτός ο σκούρος, αυτός ο μαύρος". Εκεί στο χωριό μας είχανε πάει με ένα φορτηγό που κουβαλούσε υλικά να παίξουμε μπάλα και πάω να βαρέσω ένα κόρνερ και έρχεται μια γριά με ένα καφάσι που καθότανε και μου το φοράει κολάρο. "Αλήτη θα σκοτώσεις τα παιδιά μας". Και βέβαια από αυτά τα ματς έφευγες πετροβολημένος, δεν υπήρχε περίπτωση έτσι και είχες κερδίσει εκεί που είχες πάει. Ξύλο μιλάμε.



Κ- Δεν ήσουνα διανοούμενος λοιπόν.



Χ- Με τίποτα διανοούμενος. Εμένα δεν ξέρανε οι φίλοι μου ότι διαβάζω. Τί να τους πω τώρα ότι διαβάζω; Δεν υπήρχαν τέτοια πράγματα.



Κ- Οπότε δηλαδή είχες μια πορεία που δεν είχε άμεση σχέση. Μάζευες όμως όπως λες από το '65.



Χ- Ναι αυτός μου έκανε εντύπωση. Είδα ένα βιβλίο το '65 και μου έκανε εντύπωση. Πούλησα κάτι βιβλία του σχολείου το '65 γιατί ήμουν 18 χρονών έπρεπε να είχα τελειώσει το Γυμνάσιο αλλά είχα χάσει δύο χρόνια από τις απουσίες και το έβγαλα 20 χρονών. Μου έλεγε ένας "άντε ρε δε μιλάω με σένα που πήρες αναβολή από το στρατό για να τελειώσεις το Γυμνάσιο" με κορόιδευε ένας φίλος μου. Κι αρχίζω ότι βλέπω, να τα ρίχνω μέσα εκεί (στο χαρτόκουτο).. Τυχαίνει όταν πάω στο στρατό να είμαι ανθυπολοχαγός και να πάω στις ειδικές δυνάμεις.



Κ- Πότε πήγες φαντάρος;



Χ- Το '67. Εγώ δεν είχα χαρτιά ούτε δεξιού ούτε αριστερού.



Κ- Η οικογένειά σου τι ήτανε;



Χ- Η μητέρα μου μ’ όλα της τ’ αδέλφια ήταν αντάρτες. Ζούσαμε όμως στον Πειραιά σε μεγάλη πόλη. Ο πατέρας μου ήταν - θες να το πω; - Κομμουνιστής χωρίς να το ξέρει.



Κ- Κεντρώος δηλαδή;



Χ- ΕΔΑ ψήφιζε κι έλεγε μη μιλάτε για πολιτικά. Αριστερός. Φοβότανε τη λέξη κομμουνιστής μάλλον. Αν και είχε φάει ξύλο επί Μεταξά στις απεργίες.



Κ- Τι δουλειά έκανε;



Χ- Αρτεργάτης. Τυφλώθηκε μετά από ένα διάστημα. Περάσαμε πολύ δύσκολα. Πήγαινε η μάνα μου και δούλευε για να μας ζήσει. Περιπέτειες ξέρεις. Μια ζωή σ’ ένα δωμάτιο. Πέντε άτομα. Όταν λοιπόν πήγα στο στρατό εκπαιδεύτηκα στις Ειδικές Δυνάμεις και βγήκα εκπαιδευτής ανταρτοπόλεμου. Και συνειδητοποιώ τι γίνεται τώρα μ' αυτή την ιστορία. Ένα εγχειρίδιο που χρησιμοποιώ στο βιβλίο, είναι το δικό μου εγχειρίδιο ανταρτοπόλεμου, γραμμένο το '63, το προσωπικό μου το οποίο είναι το μόνο που πήρα επειδή το είχα δει ενδιαφέρον, κι αυτό στο χαρτοκιβώτιο. Και μετά αρχίζω να μαζεύω βιβλία. Και γύρω στο '70 τόσο, αρχίζουν τα ταξίδια στα βουνά. Σιγά - σιγά να μαζεύω συνεντεύξεις από ανθρώπους, να ψάχνω, να μιλάω χωρίς να έχω στο νου μου κάτι. Απλώς ήταν κάτι που με κέντριζε. Γύρω στο '80 έχω αποφασίσει εγώ ότι θα γράψω το Άρη. Και αρχίζω συστηματικά να μαζεύω απ' όπου μπορώ. Εκεί πια που κορυφώνεται το πράγμα είναι το '90 που πουλάω όλες τις μετοχές στους Αμερικανούς εταίρους που είχα. Είχα ένα συμβόλαιο που το έσπασα - με ένα πέναλτι ας πούμε- και από το '90 αρχίζω Άρη. Και μου πήρε τόσα χρόνια η διασταύρωση. Γιατί ο καθένας έλεγε το κοντό του και το μακρύ του. Ευτυχώς έχω συνεντεύξεις με ανθρώπους που ήταν ακόμα εν ζωή, μαυροσκούφηδες, καπετάνιους τότε. Η χοντρή δουλειά, διασταύρωση και νέα στοιχεία συνεχώς είναι από το '90. Γίνονται, είμαι τυχερός, και κάποια συνέδρια ιστορικά στην Ευρώπη για την Αντίσταση. Τώρα έχω έτοιμο το υλικό και για το δεύτερο τόμο. Γιατί βέβαια έχω το υλικό αλλά ξέρεις όλο και κάτι καινούργιο εμφανίζεται. Και θέλει και το γράψιμό του, τη διευθέτησή του. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι δυστυχώς αν δεν είχα να διαθέσω κάποια λεφτά, αυτή η δουλειά δε γινότανε, δε γινότανε. Αν σκεφτείς ότι μια εφημερίδα του '50 ας πούμε έχει 30.000 είναι τραγικό. Εγώ χρειαζόμουν όλες τις εφημερίδες. Η ότι κάποιος έχει κάποια πράγματα - εσύ ο Γιώργος ας πούμε που έτυχε να έχεις κάποια πράγματα από τον πατέρα σου, από τον παππού σου και λες ότι θέλω 500 χιλιάρικα και τα διαβάζω και βλέπω ότι πρέπει να τα δώσω τα 500 χιλιάρικα, τα δίνω. Δηλαδή γι αυτή την υπόθεση Γιώργο έχουνε φύγει κάποια εκατομμύρια. Μόνο τις επισκέψεις που έχω κάνει. Πρέπει να πουλήσεις 100.000 αντίτυπα για να λέω μήπως και ρεφάρουμε.



Κ- Πάντως πηγαίνει πολύ καλά.



Χ- Πηγαίνει πολύ καλά. Είμαστε στη δέκατη χιλιάδα.



Κ- Μετά το στρατό τι έκανες;



Χ- Μέχρι τότε έκανα σχολείο και δουλειές του ποδαριού. Μετά το στρατό έκανα πάρα πολλές δουλειές και κάποια μέρα είδα μια αγγελία που έλεγε "Σας φοβίζει ένα άσπρο χαρτί", τέλος πάντων απάντησα στην αγγελία. Είχαν πάει κάπου 1000 γράμματα ήταν η ΑΔΕΛ, τότε ήτανε η μεγαλύτερη διαφημιστική εταιρεία με τον Χρυσόστομο τον Παπαδόπουλο. Τότε ήταν το Πανεπιστήμιο της διαφήμισης. Και προσλήφθηκα εκεί σαν κειμενογράφος.



Κ- Έγραφες μέχρι τότε;



Χ- Ναι έγραφα. Κοίτα, ως νεαρός έγραφα μόνο ποιήματα, τότε στα δεκάξι στα δεκαεφτά. Είδα ότι δεν ήμουν ποιητής και στα δεκαεφτά τα έσκισα όλα και μετά προσπαθούσα να γράψω κάτι άλλο. Δε μου 'βγαινε. Δεν εκτιμούσα αυτό που έγραφα. Όταν διαβάζεις τι έχει γράψει ο Ντοστογιέφσκι λες τι πάω να κάνω εγώ εδώ πέρα. Εκεί στη διαφήμιση πήγα πάρα πολύ καλά. Εκεί ίσως με ευνόησε η διαφορετικότητα. Έπεσα σαν τη μύγα μες το γάλα. Από την πιάτσα μες στα κολεγιόπαιδα. Κι αυτό εκτιμήθηκε περιέργως. Δεν ξέρω πως δούλεψε, λειτούργησε.



Κάποια στιγμή έγινα διευθυντής στην ΑΔΕΛ. Διευθυντής των δημιουργικών τμημάτων γιατί ήταν πολύ μεγάλη εταιρεία. Μετά από λίγο, όταν έγινα διευθυντής επήλθε ένας κορεσμός και παραιτήθηκα. Μετά από ένα εξάμηνο, παραιτήθηκα κι ανοίγω ένα creative shop. Δηλαδή έκανα το δημιουργικό μέρος για τις διαφημιστικές εταιρείες. Υπογράφανε αυτές, το παρουσιάζανε για δικό τους και είχανε πληρώσει εμένα. Κάποια στιγμή βρήκα έναν τύπο, μου λέει "κάνουμε μια διαφημιστική εταιρεία;" Εγώ ήθελα να κάνω κάτι για να ξεμπερδεύω, του λέω του Θανάση τον Καστανιώτη. "Βρήκα ένα παιδάκι που έχει αυτά που μου λείπουνε εμένα. Είναι κουστουμαρισμένος συνέχεια, μιλάει τα Αγγλικά του τα Γαλλικά του, είναι γιάπης".



Κ- Λες τον Καστανιώτη γιατί τότε είχες αρχίσει να βγάζεις βιβλία.



Χ- Ναι έβγαζα βιβλία. Και του λέω "θα κάνω μια διαφημιστική εταιρεία και σε πέντε χρόνια θα την έχω πουλήσει σε κάποιους ξένους και τελείωσα, καθάρισα. Ο Καστανιώτης γέλαγε. Μου λέει "ούτε θα την έχεις φτιάξει σε 5 χρόνια τόσο μεγάλη για να ενδιαφερθεί κάποιος να την αγοράσει, γιατί τότε ήταν μεγαθήρια στην Ελλάδα, και όταν θα την έχεις κάνει τόσο μεγάλη δε θα μπορείς να φύγεις. " Έμεινα 5,5 χρόνια. Έγινε μία διαφημιστική εταιρεία που θεωρήθηκε πύραυλος στην αγορά. Τον πρώτο χρόνο είχαμε ένα άλφα budget, το δεύτερο είχαμε 200% αύξηση. Δηλαδή ξεκινήσαμε με λογαριασμούς 50.000.000 και σε 5 χρόνια είχα 4,5 δις λογαριασμούς. Ήτανε δηλαδή ένα τρελό άλογο. Μία τρελή πορεία. Μετά την πούλησα και τέλειωσε. Είχα ετοιμάσει το έδαφος απ' το '80. Είχα βρει μια καλύβα εκεί πάνω στο Παλιό Μικροχωριό στο δάσος, την έκανα σπίτι και περνάω τον περισσότερο καιρό τώρα εκεί πάνω. Αυτή είναι η μικρή μου ιστορία εν ολίγοις. Έχω κάνει δύο γάμους. Έχω δύο γιους από τον πρώτο μου γάμο.



Κ -Μήπως έγραψες για τον Άρη γιατί δεν είσαι διανοούμενος; Δεν έχεις πάει Πανεπιστήμιο, δεν είσαι από το κύκλωμα; Οι περισσότεροι διανοούμενοι στην Ελλάδα δεν ξέρουν τίποτα άλλο από τα τρία τετράγωνα από το Κολωνάκι μέχρι τα Εξάρχεια. Γι' αυτό γράφουνε κι αυτά που γράφουνε.



Η Ελληνική διανόηση είναι χειρότερη από τον Ελληνικό λαό.



Χ- Αυτό πιστεύω, κι εγώ αλλά δεν τολμάμε να το πούμε. Είμαστε κατώτεροι των Ελλήνων. Διαβάζω αυτές τις αηδίες που γράφουνε και λέω αυτά είναι για νοικοκυρές. Δηλαδή το ότι δε γράφει ΒΙΠΕΡ ΝΟΡΑ απ’ έξω δεν τα σώνει.



Κ- Μα δεν έχουν εμπειρία ζωής. Εκτός από ελάχιστους ανθρώπους στην Ελλάδα -και μια τέτοια εμπειρία είχαν οι αριστεροί, παλιά γιατί είχαν ανακατευτεί καθώς και η παλιότερη γενιά. Οι νεώτεροι, η γενιά αυτή του '80-'90, αυτά τα παιδιά δεν έχουνε. Όπως λες ούτε στο στρατό δεν πήγαν οι περισσότεροι και όσοι έχουν πάει ήταν εδώ στα σύνορα Παγκρατίου - Κολωνακίου.



Χ- Εγώ είχα δώσει μία συνέντευξη που ενόχλησε και μου λένε "οι συνάδελφοί σας;" Και λέω ποιοι συνάδελφοί μου. Σε κανένα εργοστάσιο είμαστε; Ο καθένας χτίζει ένα δικό του κόσμο. Μπορεί να ήταν προκλητικό όλο αυτό. Δε μου το συγχωρήσανε. Με έχουν απ’ έξω ξέρεις. Ούτε εγώ πάω προς τα κει ούτε αυτοί έρχονται προς τα δω. Γίναν στην αρχή κάποιες απόπειρες να με καλέσουν να μιλήσω για το "525". Λέω "τι δουλειά έχω; Τί να τους πω; Όποιος θέλει ας πάρει το βιβλίο."



Κ- Συχνά δεν ξεχωρίζεις πια το διανοούμενο από το γιάπη. Αυτό είναι καινούριο. Όταν δεις το νέο Πανεπιστημιακό σήμερα είναι γιάπης. Δεν είναι ο παλιός διανοούμενος που ήθελε τη σοφίτα. Τα όνειρα τα δικά μας δηλαδή "να μην έχω σχέση με τα χρήματα να είμαι μακριά απ' αυτά". Σήμερα είναι γιάπης. Δεν είναι τίποτα άλλο.



Χ- Ξέρεις, αυτό το έξω από τα χρήματα δεν το είχα ποτέ εγώ. Εγώ είχα μία πεποίθηση, επειδή έζησα και πολύ φτωχά, πίστευα και πιστεύω ότι σου εξασφαλίζουν ένα minimum αξιοπρέπειας τα λεφτά.



Κ- Απλά σου λέω ότι οι νέοι άνθρωποι που προέρχονταν από τα μεσοαστικά, μικροαστικά στρώματα που είχαν την απώθηση απέναντι στο χρήμα.



Χ- Εγώ δεν υπήρξα προλετάριος Λούμπεν ήμουνα το μεγαλύτερο διάστημα. Το είχα πει και στην "Ελευθεροτυπία" ότι μικροαστός δεν υπήρξα ποτέ. Λούμπεν ήμουνα.



Κ- Θα ήθελα να επανέλθουμε στο βιβλίο. Η Αθήνα εμφανίζεται στο βιβλίο σου από τη μια να είναι το επίκεντρο των στρατευμάτων κατοχής, των δοσίλογων των ιντριγκαδόρων κλπ. Αλλά ταυτόχρονα το ίδιο το κόμμα να είναι διστακτικό έως αρνητικό απέναντι στην ελεύθερη Ελλάδα.



Χ- Ναι, πράγματι. Από τη μια λένε ότι εκεί στην πρωτεύουσα κρίνονται όλα και από την άλλη βλέπουν ν’ αναπτύσσεται μια δύναμη έξω απ’ αυτούς, την οποία δεν ξέρουν αν θα μπορέσουν να διαχειριστούν, απ’ την οποία φοβούνται ότι θα χάσουν την εξουσία. Θέλουν να πάνε προς τα κει, αλλά δεν μπορούν να φύγουν από την πρωτεύουσα που είναι το κέντρο. Και κάπου δεν έχουν και τον τρόπο, δεν έχουν και κάποια ανάλογη εμπειρία για να διαχειριστούν τη νέα κατάσταση. Και βλέπεις πώς όταν τελικά εκ των πραγμάτων αποφασίζουν να βγούνε στο βουνό, φέρονται λες και είναι κομματικό γκρουπούσκουλο.



Κ- Και στην πρωτεύουσα θα ξαναχάσουν το παιχνίδι μην αφήνοντας την υπόλοιπη Ελλάδα και τον τακτικό ΕΛΑΣ να συμμετάσχει στη μάχη.



Χ.- Ακριβώς. Γι’ αυτό είπα πώς βρίσκονται σε σύγχυση, σε τραγική κατάσταση. Έχαναν τη μάχη εκεί που ήξεραν από την αρχή, αλλά δεν κάνανε τίποτα για να το προλάβουν. Ξέρεις ότι από τον Αύγουστο του ‘43 υπάρχει σχέδιο κατάληψης της πρωτεύουσας το οποίο δε χρησιμοποιήθηκε ποτέ.



Κ.- Και δεν αφήνουν τον Άρη να έρθει στην πρωτεύουσα.



Χ.- Δεν τον αφήνουν γιατί ο Άρης είναι μη ελέγξιμος. Ο Άρης αν έμπαινε στην πρωτεύουσα θα πήγαινε για την εξουσία. Αυτοί δεν πηγαίνανε για την εξουσία. Αυτοί πηγαίνανε να εκβιάσουν τον Παπανδρέου. Και χαίρεται, λέει ο Σιάντος, είναι στο μοναστήρι στη Χασιά, και χαίρεται μόλις ακούστηκε ότι ο Παπανδρέου παραιτήθηκε. Γιατί ο Παπανδρέου υποβάλλει την παραίτησή του 5 ή 6 Δεκεμβρίου. Λέει "πετύχαμε".Έχω μαρτυρίες που λέει "πετύχαμε. Τώρα θα μας καλέσουν για την κυβέρνηση". Δεν ξέρει όμως ότι ο Τσόρτσιλ στέλνει τηλεγράφημα και λέει: "Φυλακίστε τον Παπανδρέου φτάνει να μην παραιτηθεί". Νομίζει ότι έχει να κάνει με τον Παπανδρέου ο Σιάντος και όχι με τον Τσόρτσιλ. Και νομίζανε ότι μ’ αυτό το μυαλό μπορούσαμε να τα βάλουνε μ’ αυτό το θηρίο, γιατί μη γελιόμαστε. Αυτός κέρδισε έναν Παγκόσμιο Πόλεμο. Ήταν φυσιογνωμία.



Κ- Το ίδιο πρόβλημα μπήκε στην Κινέζικη Επανάσταση, μπήκε στην Κούβα. Εκεί έγινε η επιλογή. Ο Μάο έκανε τη "μεγάλη πορεία" στους αγρότες και πραγματοποίησε την "περικύκλωση των πόλεων". Ο Κάστρο με τον Γκεβάρα κάνανε το ίδιο στην Κούβα. Στην Ελλάδα γίνεται στην πράξη το ίδιο αλλά η εξουσία παραμένει στην πόλη.



Χ- Το αρνούνται επειδή έρχεται κόντρα με τη θεωρία. Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο κάνει τις κινήσεις που πρέπει ο Τίτο με αποτέλεσμα να του λέει ο Στάλιν "Μου’ δωσες μια μαχαιριά στα πλευρά".



Απ’ τη στιγμή που ο Τίτο λέει "Κόβω τη συζήτηση με τους Άγγλους, κόβω με το βασιλιά", φτιάχνει την κυβέρνηση πρώτος και τρέχουν από πίσω να τον μιμηθούν. Να τον αντιγράψουν στην επιφάνεια και όχι στην ουσία. Η ΠΕΕΑ που φτιάξανε δεν ήταν τίποτα άλλο παρά ένα όργανο εκβιασμού δηλ. πίεσης για να συμμετάσχουν στην Κυβέρνηση υπό το βασιλιά.



Κ.- Εγώ ήθελα να το συσχετίσω με την συζήτηση που κάναμε πριν. Ότι η Αθήνα είναι η γέφυρα του παρασιτισμού μέσω του οποίου η Δύση έλεγχε την Ελλάδα.



Χ.- Βεβαίως. Όλα τα λουλούδια είναι μαζεμένα εδώ. Εδώ είναι ο εγκέφαλος, το κέντρο του νευρικού συστήματος.



Κ.- Όταν σπάει, με την κατοχή, αυτός ο μηχανισμός ο οποίος έχει ως επίκεντρο την Αθήνα -μια είναι τεχνητή πόλη - δεν είναι τυχαίο ότι είναι μια πόλη που έχει δημιουργηθεί από το πολιτικό σύστημα, απομυζώντας, την υπόλοιπη Ελλάδα.



Χ.- Μα δεν το βλέπεις τώρα με τους Ολυμπιακούς αγώνες. Αυτό το τέρας που ζούμε, πάλι τα λεφτά θα "πέσουνε" εδώ πέρα. Δε θα "πέσουν"για να κρατήσουν τον κόσμο στην ύπαιθρο. Ο Οζάλ το είπε: "Το ελληνοτουρκικό θα το λύσει το Δημογραφικό". Κάποια στιγμή οι Τούρκοι θα περάσουν και θα εγκατασταθούν στα νησιά και θα τελειώσει η Ιστορία.



Κ.- Και βέβαια πάρα πολλοί Αθηναίοι δεν έχουν κανένα πρόβλημα, γιατί όπως λένε "Εμάς τι μας πειράζει τι θα γίνει στο ανατολικό Αιγαίο, τη Μύκονο και τη Γαύδο να μη μα πάρουνε! " Γιατί τα ακούμε πολύ συχνά αυτά.



Χ.- Ναι ζούμε στην Αθήνα, πάμε και δίπλα στην Ιταλία, πάμε στο Παρίσι



Κ.- Ακριβώς. Γιατί έχεις το φαινόμενο μιας παρασιτικής πρωτεύουσας. Μιας πρωτεύουσας η οποία δημιουργήθηκε από την προστασία. Δεν είναι η Ερμούπολη, η Θεσσαλονίκη δηλ. εκείνες οι πόλεις που είχαν αναπτυχθεί αλλά έζησε κι αναπτύχθηκε απομυζώντας τες.



Χ.- Ένα χωριό 5.000 ανθρώπων ήταν. Και μέσα από την απομύζηση όλης της Ελλάδος έγινε αυτό το τέρας.



Κ.- Θέλω να πω ότι είναι πραγματικά συμβολική. Πρόσεξα ότι συνέχεια βάζεις αυτή την αντίθεση της ελεύθερης Ελλάδας με την Αθήνα.



Χ.- Ναι δεν εμφανίστηκε τότε αυτή η αντίθεση. Προϋπήρχε και συνεχίστηκε και με το κόμμα. Δηλαδή αυτή η αντίθεση προϋπάρχει του ΚΚΕ αν θέλεις. Οι περιοχές που αποψιλώνονται, αυτές οι μαζικές έξοδοι φυγήςκαι επιβίωσης, οι μετανάστες, είναι από την ύπαιθρο. Ή θα έρθεις στην Αθήνα ή θα βρεθείς στην Αυστραλία. Δεν έχεις άλλες επιλογές.



Κ. Η Ελλάδα παίρνει τα χαρακτηριστικά μιας απόφυσης της Δύσης. Γιατί δεν είναι ούτε τρίτος κόσμος, ούτε Δύση. Είναι μια απόφυσή της και η Αθήνα είναι ακριβώς ο δίαυλος μέσα από τον οποίο διαμορφώνεται η ελίτ, η διανόηση.



Χ.- Αν δεν πετύχεις στην Αθήνα δεν έχεις πετύχει πουθενά στην Ελλάδα. Εδώ πέρα είναι όλα. Είναι ο δίαυλος όπως το είπες.



Κ.- Και μόνο τη στιγμή που σπάει αυτό, με την Κατοχή δίνει τη δυνατότητα σ’ έναν «κατσαπλιά» εκεί πάνω να βγει με δέκα, είκοσι και να .....



Χ.- Κοίταξε, έφτιαξε ένα φαινόμενο. Σε μια Ευρώπη υποδουλωμένη υπήρχε μια ελεύθερη Ελλάδα. Δεν είναι αστείο αυτό το πράγμα. Μόνο στη Γιουγκοσλαβία έχουμε ανάλογα φαινόμενα και ο Τέμπο και τότε και μετά στα γραπτά του λέει πως "στη Γιουγκοσλαβία είναι αδιανόητη αυτή η υποστήριξη του πληθυσμού. " Εδώ κυκλοφορούσαν στα βουνά χωρίς κανένα φόβο. Δεν υπήρχε πόλεμος, δεν υπήρχε τίποτα. Πουθενά δεν έγινε αυτό. Και ο Άρης είχε την εξυπνάδα, είχε το αισθητήριο, ούτε τις παραδόσεις τους να θίξει. ..



Κ.- Ακριβώς αυτό είναι το επόμενο σημείο. Το πως ο Άρης στη συμπεριφορά του συνδυάζει το εθνικό στοιχείο, τη θρησκεία αυτού του τόπου, το κοινωνικό...



Χ -Τον πουριτανισμό, την ηθική. Όχι το ήθος μόνο αλλά και την ηθική που διέπει τις σχέσεις των κατοίκων. Ο Άρης σεβάστηκε τις παραδόσεις. Σεβάστηκε το θρησκευτικό αίσθημα, την τιμή του χωρικού που είναι πάνω απ’ όλα, σεβάστηκε την περιουσία του. Ο Άρης απέδωσε μια δικαιοσύνη - όπως γράφω μέσα - με τον τρόπο που την αντιλαμβάνονταν ο χωρικός. Πριν ο Άρης εκτελέσει ένα ζωοκλέφτη -και οι εκτελέσεις του Άρη είναι μετρημένες στα δάχτυλα, δεν είναι αυτά τα τέρατα που του φορτώνουν- είχαν σχηματιστεί πριν εμφανιστεί ο Άρης στα Γρεβενά, στην Ευρυτανία -όπως γράφω μέσα- περίπολος από τους χωρικούς οπλισμένες για να προστατεύουν το χωριό και τις οικογένειές τους από τους ζωοκλέφτες και τους ληστές με εντολή "σκοτώστε τους όπου τους βρείτε". Ο Άρης δεν έκανε τίποτα άλλο. Ακολούθησε τη λογική του χωρικού που έπρεπε να υπερασπίσει τη ζωή του και την τιμή του. Και την περιουσία του βεβαίως. Από την άλλη μεριά, ο Άρης από τις πρώτες στιγμές κατάφερε να εξασφαλίσει αυτό που λέμε ανταποδοτικότητα στις σχέσεις. Δηλαδή ναι μεν έπαιρνε κι έτρωγε από το χωρικό -όταν ο χωρικός του έδινε, εννοείται κι αργότερα που έγιναν τα στρατηγεία δίνανε- αλλά από την άλλη όμως τον εξασφάλιζε ότι δε θα δώσει παρακράτημα στην κατοχική κυβέρνηση, του εξασφάλιζε την τιμή του, την περιουσία του κι όλα αυτά κι έπαιρνε ένα μέρος αυτού που γλίτωνε. Δηλαδή το χωρικό πολύ γρήγορα τον συνέφερε να υπάρχει το αντάρτικο στο βουνό, αλλιώς δε θα στεκότανε. Πέρα που δεν τον ενοχλούσε, κάποια στιγμή τον συνέφερε κιόλας να υπάρχει. Αυτό είναι πολύ σπουδαίο. Ήταν πολύ έξυπνο. Από την πρώτη στιγμή κατάργησε το παρακράτημα. Δε θα ξαναδώσετε στην κατοχική κυβέρνηση τίποτα. Άρα γλύτωνε 10 ο χωρικός, έδινε δύο στους αντάρτες, πάλι κερδισμένος ήτανε. Και βέβαια έκανε αμέσως αυτό που ψυχολογικά - και ο Κλαούζεβιτς το αναφέρει και τα εγχειρίδια ανταρτοπόλεμου τα ελληνικά το ανέφεραν - από την πρώτη στιγμή έδωσε την αίσθηση του μεγάλου πράγματος που έκανε να νιώσει μια ασφάλεια ο άνθρωπος και να τον ακολουθήσει. Δεν ήτανε δηλαδή δυο κατσαπλιάδες που βγήκανε στο βουνό. Πρώτα-πρώτα εμφανίστηκε ως ταγματάρχης για να κερδίσει την εμπιστοσύνη του κόσμου. Ο Άρης ήταν παμπόνηρος, δε συζητιέται, και το να έχει δίπλα του τους παπάδες ήταν τρομερή αβάντα για κείνη την εποχή. Βέβαια κατηγορήθηκε για όλα αυτά - είχε το σταυρό που του τον σβήνανε στις φωτογραφίες.



Τον πρώτο σταυρό που φόρεσε του τον χάρισε ο Παπακουμπούρας, ο πρώτος ιερωμένος που βγήκε στο βουνό και φόραγε το σταυρουδάκι. Όταν ανέβηκε ο Ανυπόμονος στο βουνό, αρχιμανδρίτης του χαρίζει έναν πολύ ωραίο σταυρό τον οποίο δεν τον φόραγε στο λαιμό, τον είχε στο τσεπάκι. Σ’ αυτές τις φωτογραφίες τις περίφημες του Άρη που είχε βγάλει ο Βάλιας ο Σεμερτζίδης και ο άλλος που δεν τον θυμάμαι, είναι σβησμένος, ρετουσαρισμένος ο σταυρός. Ο Άρης δεν τον έβγαλε ποτέ από πάνω του. Κι έχει πει και καταπληκτικά πράγματα. Έλεγε - όταν κάποιοι κομματικοί λέγανε και κάνανε - "καταργείται βρε η θρησκεία με διαταγές; Ο ανθρωπάκος το βράδυ που θα μπει κάτω από τη βελέτζα του θα κάνει το σταυρό του, δεν πα να βάζεις εσύ διατάγματα". Και δεν είχε άδικο ο άνθρωπος



Κ.- Η αντίληψη του για τη μεταπολεμική Ελλάδα ποια ήτανε;



Χ.- Ήταν σαφέστατος ο Άρης. Κατ’ αρχήν εσωτερικά. Αυτό που έλεγε ήταν "Εμείς αυτά τα όπλα που κρατάμε - το έλεγε τόσο συχνά που όταν διασκορπίστηκαν μετά οι πρώτοι καπετάνιοι και πήγαν στα δικά τους αρχηγεία το επαναλάμβαναν αυτολεξεί και το επανέλαβε πρόσφατα και ο Περικλής - δε θα τα παραδώσουμε ακόμα κι όταν ελευθερωθούμε. Θα γίνουν εκλογές με το αναλογικό σύστημα και το αποτέλεσμα των εκλογών θα το σεβαστούμε όλοι, είμαστε υποχρεωμένοι να το σεβαστούμε όλοι και στην κυβέρνηση που θα προκύψει, σ’ αυτήν θα παραδώσουμε τα όπλα. Και ή τα βάζει σε μουσείο ή τα ρίχνει σε μια μάντρα με παλιοσίδερα". Αλλά έλεγε ότι η κυβέρνηση που θα διενεργήσει τις εκλογές πρέπει να αποτελείται και από τα κόμματα τα παλιά και από τις αντιστασιακές οργανώσεις. Δηλ. το ΕΑΜ δικαιωματικά θα συμμετείχε στην Οικουμενική -αν θέλεις- εκείνης της εποχής. Δεν πίστευε ότι μπορούσε να βαδίσει η Ελλάδα άμεσα σε μια λαϊκή δημοκρατία. Τουλάχιστον αυτό έλεγε. Πίστευε ότι οι αντιδράσεις θα’ ναι τεράστιες όχι μόνο εσωτερικά αλλά και από τις συμμαχικές δυνάμεις. Γι’ αυτό μίλαγε για αναλογικό σύστημα, γι’ αυτό μίλαγε για μια κυβέρνηση δημοκρατική κι από κει και πέρα θα το δούμε. Εξωτερικά έλεγε ούτε Ρωσία, ούτε Αγγλία. Κανένας. Μόνοι μας. Μάλιστα όταν ήρθε η Σοβιετική αποστολή του Άρη τον είχανε διώξει στην Πελοπόννησο γιατί δεν συνάδει η γενειάδα του Άρη μ’ αυτούς που είχανε μαζέψει εκεί πέρα. Και ξέρεις ποιοι είχανε μαζευτεί. Όλοι αυτοί Σημίτης, Γεωργαλάς, Σβώλος. Μέχρι και ο Σεφέρης το λέει που ήτανε εκπρόσωπος της κυβερνήσεως του Καΐρου. Αφίχθη η Σοβιετική αποστολή στην Ελλάδα και έτρεξε περιχαρής ο Πάτερ - Ανυπόμονος και του λέει: "Καπετάνιε ήρθανε οι Ρώσοι". Και του λέει "μη χαίρεσαι παπά. Όλα τα γουρούνια την ίδια μούρη έχουνε". Ήταν θυμόσοφος στις απαντήσεις του. Αυτό δείχνει ότι ο Άρης οραματιζόταν μια Ελλάδα ανεξάρτητη. Τελειωμένο. Με κάποιες βέβαια συμφωνίες για να κρατήσει μια ισορροπία μεταξύ Δύσης και Σοβιετικής Ένωσης, αλλά κανέναν στο κεφάλι μας. Ο Ζέρβας έλεγε - ήταν παμπόνηρος ο Ζέρβας, δεν ήταν τυχαίος άνθρωπος άσχετα με όλα αυτά που έκανε - ότι αν ζούσε ο Άρης και επικρατούσε στο κομμουνιστικό κίνημα θα είχε έρθει σε σύγκρουση με τη Μόσχα πολύ πιο γρήγορα από τον Τίτο. Ήταν η εκτίμηση του Ζέρβα. Και ο Ζέρβας ήταν μέγας πολιτικάντης και ιντριγκαδόρος, γι’ αυτό την αναφέρω.



Κ.- Εδώ ο Ζαχαριάδης αν είχε κερδίσει στο κίνημα θα’ ρχότανε σε σύγκρουση...



Χ.- Πρώτος δεν είπε για τους "δυο πόλους" και βέβαια κατηγορήθηκε για αντισοβιετισμό και τέτοια. Αν και νομίζω ότι του Ζαχαριάδη ήταν λίγο πολιτικάντικο το πράγμα.



Κ.- Η γεωπολιτική και η πολιτισμική πραγματικότητα της Ελλάδας επέβαλλε μια τέτοιου τύπου συμπεριφορά.



Χ.- Μόνο αυτό. Ο Ζαχαριάδης είπε το καταπληκτικό για τον Άρη· γιατί το έπαιξε πάρα πολύ με τον Λήπερ τον τότε πρεσβευτή. Όταν φωνάζανε οι άλλοι για τον Άρη έκανε κάποια συμφωνία αυτός με τον Λήπερ. Ότι το κόμμα θα τηρήσει τη συμφωνία της Βάρκιζας. Και βγαίνουν μετά από 3-4 ώρες συνομιλιών με τον Λήπερ και του λένε οι δημοσιογράφοι της εποχής: "Τι θα γίνει με τον Άρη; " Και απάντησε ειρωνικά: "Τι θέλετε; Να σας φέρω το κεφάλι του στο ταψί; " Τον είχε δώσει ήδη. Τον είχε θυσιάσει. Για να τον μιμηθεί σε ένα χρόνο.



Κ.- Άλλωστε αυτό ήτανε το μεγάλο του κόμπλεξ. Ότι δε συμμετείχε στην αντίσταση κι αυτός θα την "έφτιαχνε καλύτερα". Ήταν ο μεγάλος "αετός" που τα συνδύαζε όλα...Τη θέση του Άρη πως θα τη χαρακτήριζες πατριωτική, εθνικιστική, εθνιστική;



Χ.- Ο Άρης ήταν εθνιστής. Αναμφισβήτητα εθνιστής. Εθνιστής με την έννοια τού φίλου σου του Πάμπλο. Θα το ξαναπώ γιατί μου αρέσει πάρα πολύ αυτή η φράση: «Είμαι διεθνιστής αλλά όταν είσαι Έλληνας που σημαίνει ότι αντιπροσωπεύεις κάτι ιδιαίτερο σ’ αυτό τον κόσμο δεν μπορεί παρά να είσαι και εθνιστής». Ο Άρης ήταν εθνιστής αναμφισβήτητα. Ακόμη αν πας στα ορεινά της Ρούμελης που μένουν κάποια γεροντάκια αν σου πει καμιά κουβέντα στ’ Αρχαία είναι η επιρροή του Άρη. Πήγε και μίλαγε στους βοσκούς, στους αγρότες και τους έλεγε για Ιπποκράτη, για Ιατρική, για Αριστοτέλη, για Φιλοσοφία. Τους έλεγε ότι από δω ξεκίνησαν όλα. Τους μίλαγε για πράγματα που εμείς τώρα άμα τ’ ακούσουμε χαμογελάμε. Ήταν εθνιστής βέβαια. Εδώ υπήρξαν ελληνοκεντρικοί μέσα στην Κεντρική Επιτροπή και δε θα ήταν ο Άρης που ήταν ο πρώτος διδάξας;



Κ.- Εγώ θυμάμαι, όταν ήμουνα μικρός - γιατί προέρχομαι από αριστερή οικογένεια - έχω ανατραφεί με το στρατηγό Σαράφη.



Χ.- Ο Σαράφης ήταν το αντίβαρο του Άρη. Η αγιοποίηση του Σαράφη έγινε για να σβηστεί ο Άρης. Αλλά δε γίνονται αυτά τα πράγματα. Ο Άρης για το Σαράφη μετά, όταν μπόρεσε να μιλήσει, έλεγε: "τι να σου κάνει και ο Στεφανάκος; " Ο Άρης είχε υπό την προστασία του τον Σαράφη στο βουνό. Ο Σαράφης περάσανε πάνω από έξι μήνες για να γίνει αποδεκτός από τους αντάρτες. Όπου εμφανιζόταν μουρμούριζαν, τον αποδοκίμαζαν ανοιχτά, τον είχανε συλλάβει κιόλας και ξέρανε ότι δεν ήταν δικός τους. Τον Σαράφη τον έσωσε η υπακοή του στην κομματική ηγεσία. Το ότι δεν αποσκίρτησε, το βιβλίο του που βγήκε και ελέγχθηκε κομματικά κλπ. Ο Σαράφης έφερε δυο τρία καλά και κακά μαζί. Έφερε μια γραφειοκρατία στον ΕΛΑΣ, απ’ την άλλη το όνομά του προσέλκυσε μερικούς δημοκρατικούς αξιωματικούς που δεν ξέρω αν ήταν και καλό που πήγανε. Δεν μπορώ να πω ότι ήτανε και καλό. Γιατί οι αξιωματικοί που ήταν να πάνε που το έλεγε η περδικούλα τους είχανε πάει και πηγαίνανε χωρίς να υπάρχει ο Σαράφης. Και μερικοί από αυτούς ξέρανε ότι ήταν πολύ καλύτεροι ως στρατιωτικοί, απ’ το Σαράφη. Ο Σαράφης ήταν μιας μεσαίας μόρφωσης στρατιωτικός, φοβερός ψείρας γραφειοκράτης, τυπικούρα στη σχολή ευελπίδων τον λέγανε ο "Καλαμαριάς" και γελάγανε οι μαθητές που τον είχαν υποδιοικητή. Μια μέτρια κατάσταση. Δεν ήταν γεννημένος για πρώτος.



Κ.- Η ιστορία εκδικείται τελικά. Σήμερα αντιστράφηκαν οι όροι.



Χ.- Είδες πως έρχονται τα πράγματα; Θυμάμαι στο ΚΚΕ - από φίλους - γιατί εγώ δεν ήμουνα ποτέ, έχω φάει ξύλο και με τους Λαμπράκηδες και με την ΕΔΗΝ - όπου είχα φίλους. Λέγανε μετά την μεταπολίτευση, δυο για το Σαράφη, δυο και για τον Άρη. Γιατί τότε αυτοί που φτιάχνανε τις γιορτές βάζανε 5-6 εντυπωσιακές φωτογραφίες του Άρη και 1-2 του Σαράφη. Όχι έλεγε το κόμμα. Δύο για το Σαράφη, δυο για τον Άρη.



Κ.- Πριν από τη μεταπολίτευση ο Άρης δεν εμφανίζονταν. Ήταν ο Σαράφης.



Χ.- Βέβαια. Και η πίεση του κόσμου την έκανε έτσι αυτή την ιστορία. Ο Άρθουρ Καίσλερ στους "Υπνοβάτες" λέει για τους μύθους πως "δημιουργούνται σαν τους κρυστάλλους. Έχουν το δικό τους τύπο. Τους χρειάζεται όμως ο κατάλληλος πυρήνας. Οι μετριότητες και οι απατεώνες δεν έχουν μυθογεννητική ισχύ. Δημιουργούν μόδες που πολύ γρήγορα ξεπερνιούνται". Ο Σαράφης δεν είχε μυθογεννητική ισχύ. Ούτε ο Ζαχαριάδης. Κανένας δεν είχε. Μόνο ο Άρης.



Κ.- Μα η ιστορία τους τοποθέτησε τελικά τον καθένα στη θέση του.



Χ.- Έρχεται η ώρα, αργά βέβαια, και γίνεται η επιλογή.



Κ.- Μιλήσαμε για την κατάρα που έχει αυτός ο τόπος. Καμιά επανάσταση δεν έχει τελειώσει στη χώρα μας και πάντα υπάρχει το ίδιο φαινόμενο: Ο Κολοκοτρώνης θα πάει φυλακή, ο Άρης θα αποκηρυχθεί, ο Ανδρούτσος θα μετρήσει την Ακρόπολη προς κάτω. Δηλαδή μόνο σε στιγμές που σπάει η ηγεμονία όλου αυτού του συστήματος ξεπετάγεται κάτι και το ξαναταπώνουν αμέσως μετά.



Χ.- Ως πότε θα συνεχίζεται αυτό; Δεν μπορεί να συνεχίζεται αιωνίως. Κάποια στιγμή θα χάσουν τον έλεγχο. Μέχρι τότε είμαστε υποχρεωμένοι να προσπαθούμε. Να προσπαθούμε γνωρίζοντας ότι οι περισσότερες πιθανότητες είναι να χάσουμε. Να προσπαθούμε για τις λίγες.



Κ.- Θυμάμαι ένα ποίημα του Κατσαρού που λέει: «Το αίτημα είναι να δημιουργήσουμε έναν πύργο απέναντί τους. Να υψώσουμε έναν πύργο απέναντί τους» Στο «Κατά Σαδδουκαίων» το λέει αυτό. Και πάντα μου έμενε αυτό, με την έννοια ότι πάντα έβλεπα ότι υπάρχουν ξεσπάσματα. Το αίτημα είναι να πάψει να είναι ξέσπασμα. Κάποτε να υπάρξει κάτι το οποίο δε θα οδηγήσει στην αυτοκτονία του επόμενου Άρη.



Χ.- Το ότι μπορεί και να αυτοκτονήσει ο επόμενος Άρης - εγώ θα επιμείνω - δεν πρέπει να είναι ανάσχεση. Πρέπει να επιδιώξουμε την ουτοπία, τον ου-τόπον, μέχρι να υπάρξει. Αυτό που μας φαίνεται τώρα ουτοπία πρέπει να το επιδιώξουμε. Δεν νομίζω ότι πρέπει να σταματήσει. Κι ούτε θα σταματήσει. Δεν το συζητάμε. Αλλά εγώ είμαι 100% σίγουρος ότι κάτι κάπου θα σπάσει αλλά αυτό θα στεριώσει κάποια στιγμή. Ας έχω χαθεί εγώ, εσύ και κάποιοι άλλοι, κάπου θα στεριώσει. Δεν μπορεί να συνεχιστεί έτσι. Εγώ πιστεύω ότι ζούμε στην προϊστορία του ανθρώπου - το λέω εδώ και χρόνια. Είμαστε στα δέντρα, δεν μπορεί να σφαζόμαστε για το δολάριο, είναι τρελά πράγματα αυτά. Η ιστορία του ανθρώπου δεν ξέρω πότε θ’ αρχίσει αλλά νομίζω πολύ σύντομα. Και όταν λέω πολύ σύντομα δεν τα μετράω με την ανθρώπινη ζωή. Η ζωούλα μας δεν είναι μέτρο για την ιστορία. Για την ιστορία μέτρο είναι οι αιώνες και οι χιλιετηρίδες.



Κ.- Δηλαδή οι «καλοί» δεν είναι καταδικασμένοι να χάνουν πάντα;

Τρίτη 1 Ιανουαρίου 2013

Δήλωση του απερχομένου Προέδρου της Δημοτικής Κοινότητας Νέων Παλατίων, Ζαφείρη Στέφανου.

Φίλες και φίλοι


Αφού σας ευχηθώ Χρόνια Πολλά και Καλή Χρονιά, θα ήθελα να κάνω μια αναδρομή της 2ετούς θητείας μου και να μοιραστώ μαζί σας κάποια χρήσιμα ,αλλά και αφοπλιστικά συμπεράσματα που απεκόμισα!

Το 2010 κάποιοι «φωστήρες» που μας κυβερνούσαν και μας κυβερνούν, συνέταξαν και επέβαλλαν ένα νόμο- έκπτρωμα , με την επωνυμία Καλλικράτης.

Συνένωσαν χωρίς καμιά απολύτως μελέτη Δήμους και Κοινότητες και δημιούργησαν Δήμους τερατουργήματα, με πολίτες ανενημέρωτους και Δημοτικούς «άρχοντες» απροετοίμαστους.

Έτσι προέκυψε και ο Δήμος Ωρωπού.

Το μεγαλύτερο «εφεύρημα» αυτού του νόμου, ήταν η θέσπιση του τίτλου του Προέδρου της Δημοτικής Κοινότητας.

Πρόεδρος χωρίς αρμοδιότητες, χωρίς αποφασιστικό, παρά μόνο συμβουλευτικό ρόλο, χωρίς προσωπικό και φυσικά χωρίς αμοιβή, που θα καθιστούσε την ενασχόλησή του με την Κοινότητά του πολύ πιο αποτελεσματική.

Από την πρώτη στιγμή αγωνίστηκα μαζί με τους περισσότερους από τους Προέδρους των Δημοτικών Κοινοτήτων του Δήμου μας, αλλά και στην συνέχεια με τους Προέδρους των Δήμων όλης της Αττικής(και όχι μόνο), να κερδίσουμε τις αρμοδιότητες που έπρεπε και το ρόλο που θα ταίριαζε τόσο στο τίτλο, όσο και στα οράματα και τις επιδιώξεις μας.

Αγώνας που φυσικά ποτέ δεν δικαιώθηκε και μάλιστα όταν πια εμφανίστηκε η κρίση και η «έξωθεν» κηδεμονία της πατρίδας μας, πέρασε σε δεύτερη μοίρα, αφού τα καθημερινά προβλήματα ήταν τόσα πολλά που προσπέρασαν και υποβάθμισαν αυτό τον αγώνα.

Ο κόσμος βέβαια, όλοι εσείς δηλαδή, είχατε συνηθίσει τον Πρόεδρο της Κοινότητας κάπως αλλιώς.

Και συνεχίσατε(και συνεχίζετε) να απευθύνεστε σε αυτόν για κάθε πρόβλημα που προκύπτει, χωρίς να γνωρίζετε πως λίγα πράγματα έχει τη δυνατότητα να κάνει.

Και αυτά λόγω της φιλοτιμίας και της θέλησής του!

Στο προεκλογικό μου φυλλάδιο είχα αναφέρει χαρακτηριστικά:

Δεν θα σας υποσχεθώ, πως θα διορίσω τα παιδιά σας, ούτε πως θα σας λύσω τα όποια σας προβλήματα(οικονομικά, οικογενειακά, επαγγελματικά, υπαρξιακά).Όχι γιατί δεν θέλω, ΑΛΛΑ ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ!

Ομολογώ πως αν και το πίστευα, όταν συνδειτοποίησα το μέγεθός του στην πράξη απογοητεύτηκα.

Και τα πράγματα φυσικά θα ήταν πολύ χειρότερα, αν ο Δήμαρχος δεν στεκόταν συνεχώς δίπλα μας και δεν στήριζε τις επιλογές και τις αποφάσεις μας.

Μέσα σε αυτό το «σκηνικό» κάνοντας τον απολογισμό μου, θα ήθελα να αναφέρω τα όσα κατάφερα.

Η Ανάπλαση και αποκατάσταση της Πλατείας Δαβάκη, η ανάπλαση της Πλατείας Αγίου Γεωργίου, η αποκατάσταση της Βόρειας εισόδου του χωριού (συντριβάνι), ο ηλεκτροφωτισμός του Δημοτικού γηπέδου(μετά από χρόνια σκοτεινιάς), η ανακαίνιση της πρώην Αποθήκης του Δήμου και η μετατροπή της στα Γραφεία των Σχολικών Επιτροπών, καθώς και η συνεχής αποκατάσταση των ζημιών στο οδόστρωμα, είναι μερικά από αυτά.

Και μάλιστα με τόσο χαμηλό κόστος που αγγίζει τα όρια του «απίστευτου»!

Ταυτόχρονα στήριξα και βοήθησα με όλη τη δύναμη της ψυχής μου, τους δύο Πολιτιστικούς Συλλόγους του χωριού μας(Παλατιανοί και Πόντιοι), όπως και την Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.

Στάθηκα δίπλα σε κάθε Δημότη, χωρίς καμιά προκατάληψη και χωρίς καμιά υστεροβουλία ή διαχωρισμό.

Φτάνοντας στο τέλος αυτής της πορείας (όχι αναγκαστικά. όπως κάποιοι υποστηρίζουν, αλλά επειδή αυτή ήταν η επιλογή μου και η δέσμευσή μου από την αρχή), θεωρώ πως έκανα ότι ήταν ανθρωπίνως δυνατόν, να λειτουργήσει και να δώσει παράδειγμα και πρότυπο η Κοινότητά μου.

Θέλω πραγματικά να σας ευχαριστήσω από τα βάθη της ψυχής μου, για την δίχρονη συνεργασία μας και να σας ζητήσω να συνεχίσετε να κάνετε το ίδιο και την επόμενη διετία.

Θα συνεχίσω να προσφέρω τις υπηρεσίες μου, στο πλευρό του Δημάρχου μας, με το ίδιο και μεγαλύτερο πάθος και με την απόλυτη πεποίθηση πως ενωμένοι μπορούμε πραγματικά να πετύχουμε πολλά και να φέρουμε την περιοχή μας, πολύ ψηλά, εκεί που πραγματικά της αξίζει.

Παράδεισοι πια δεν υπάρχουν!

Υπάρχουν όμως Πολιτείες της προκοπής και της ανθρωπιάς, αρκεί να υπάρχει καλή θέληση, καλή πρόθεση ,καλή διάθεση και πίστη και αρκεί να πάψουν κάποιοι να θεωρούν πως η επιτυχία μιας κοινωνίας ,πρέπει πάντα να συμβαδίζει με τα προσωπικά τους συμφέροντα!

Μετά τιμής

Ζαφείρης Στέφανος

Τ. Πρόεδρος Δημ. Κοιν Νέων Παλατίων

Πρόεδρος Αβάθμιας Σχολικής Επιτροπής

Δήμου Ωρωπού

Ποιο είναι το πραγματικό δίλλημα των Εκλογών της 8ης Οκτωβρίου στον Δήμο Ωρωπού?

  Από την πρώτη μέρα που ξεκίνησε αυτή η προεκλογική περίοδος παρακολουθούμε την προσπάθεια του ενός εκ των διεκδικητών, συγκεκριμένα του Δη...